ΠΡΩΤΑ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ

Η ΕΞΙΣΟΥ ΚΟΙΝΗ ΑΝΑΤΡΟΦΗ ΠΑΙΔΙΩΝ : ΙΣΟΣ ΧΡΟΝΟΣ ΚΑΙ ΦΡΟΝΤΙΔΑ

Αντί να ψάχνουν οι δικαστές και οι δικηγόροι για το ποιος είναι ο καλύτερος διαζευγμένος γονέας για να δώσουν σ’ αυτόν ένα παιδί που απλά έχει την ατυχία να βλέπει τους γονείς του να χωρίζουν, δεν θάταν καλύτερο δικαστές και δικηγόροι να ψάχνουν για το πώς θα του εξασφαλίσουν σταθερές και με συνέχεια σχέσεις και με τους δύο γονείς του ;

Στην Ελλάδα, όταν οι γονείς που χωρίζουν δεν συμφωνούν για το πώς θα μεγαλώσουν το παιδί τους, με περισσή ευκολία ο δικαστής αφαιρεί όλη την ευθύνη της φροντίδας και ανατροφής από τον ένα και την δίνει αποκλειστικά στον άλλο, στην μητέρα του.

Η επιστήμη και το δίκαιο δεν στηρίζουν την επιλογή αυτή του έλληνα δικαστή. Κανείς δεν του έχει αναθέσει να διαλέξει. Αυτό το κάνει αντίθετα με το γράμμα του νόμου, ακόμα και όταν και οι δύο γονείς είναι εξίσου ικανοί και κατάλληλοι, μόνο που δεν θέλουν ή δεν μπορούν να συμφωνήσουν  για το πώς θα μεγαλώσουν το παιδί. Ενδεχομένως δεν συμφωνούν ακριβώς γιατί ο ένας απ’ αυτούς ξέρει ότι ο δικαστής θα επιλέξει και θάναι αυτός που θα επιλεγεί.

Στην Ελλάδα δεν λαμβάνουμε υπόψη μας πρόσφατες επιστημονικές ανακαλύψεις για τα βλαβερά για τα παιδιά αποτελέσματα του μοντέλου της αποκλειστικής επιμέλειας που πεισματικά ακολουθεί ακόμα η Ελλάδα.

Η λύση είναι η εισαγωγή ενός μαχητού τεκμηρίου υπέρ της εξίσου κοινής ανατροφής των παιδιών όταν οι γονείς τους χωρίζουν.

Τα πλεονεκτήματα της εξίσου κοινής ανατροφής είναι συντριπτικά :

·       Το παιδί θα διατηρήσει σχέσεις και με τους δύο γονείς του.

·       Και οι δύο γονείς θα διατηρήσουν σχέσεις με το παιδί τους.

·       Θα μειωθεί το επίπεδο της σύγκρουσης και θ’ αποτρέψει την ενδοοικογενειακή βία.

·       Ικανοποιεί τις επιλογές και τις ανάγκες του παιδιού και το αληθές συμφέρον του.

·       Διατηρεί τις ίδιες επιλογές για την φροντίδα του παιδιού πριν τον χωρισμό.

·       Βελτιώνει την ποιότητα των σχέσεων γονέα παιδιού.

·       Μειώνει  τις αντιδικίες.

·   Δίνει ώθηση στην διαπραγμάτευση, την διαμεσολάβηση και την κατάρτιση σχεδίων ανατροφής παιδιού.

·    Παρέχει μια καθαρή και σταθερή κατευθυντήρια γραμμή για την λήψη δικαστικών αποφάσεων.

·        Μειώνει την πιθανότητα γονικής αποξένωσης.

·      Διευκολύνει την αναγκαστική εκτέλεση των αποφάσεων των δικαστηρίων που αφορούν παιδιά επειδή είναι πιο εύκολο  για τους γονείς να αποδεχθούν μια απόφαση για ίσες γονικές ευθύνες

·     Ανταποκρίνεται στις νομικές επιταγές για την προστασία των δικαιωμάτων του παιδιού.

·   Η αποκλειστική ανατροφή / βέλτιστο συμφέρον του παιδιού έχει αποδειχθεί επιστημονικά βλαβερή για τα παιδιά.

Η κοινή ανατροφή έχει αποδειχθεί επιστημονικά επωφελής.

Σε άλλες χώρες της Ευρώπης (Γαλλία, Βέλγιο, Δανία, Σουηδία) και σε πολιτείες των ΗΠΑ και στην Αυστραλία και πρόσφατα στη Βραζιλία εφαρμόζεται το μοντέλο της κοινής ανατροφής από χρόνια. Έτσι έχουν διεξαχθεί επιστημονικές έρευνες που αξιολογούν το μοντέλο της κοινής ανατροφής σε σύγκριση με το μοντέλο της αποκλειστικής.

Κοινότυπες προκαταλήψεις έχουν καταρριφθεί επιστημονικά Ενδεικτικά  :

• Η λεγόμενη και θεωρία της προσέγγισης, δηλαδή ότι ο χρόνος της φροντίδας του παιδιού πρέπει να κατανέμεται μετά τον χωρισμό όπως και πριν.
• Η θεωρία της προσκόλλησης, σύμφωνα με την οποία τα παιδιά έχουν μια συγκεκριμένη προτίμηση σε ένα γονιό. (κατ’ αρχάς αναφέρεται σε βρέφη και όποια προτίμηση ενός βρέφους υπάρχει προς ένα γονιό αυτή εξαφανίζεται μετά την ηλικία των 18 μηνών). Η επικρατούσα επιστημονική άποψη είναι ότι ούτε στα βρέφη ούτε στα παιδιά υπάρχει μια συγκεκριμένη «φιγούρα προτίμησης»,  δεν γίνεται διάκριση μεταξύ πρωτεύοντος και δευτερεύοντος γονέα ούτε ό η σχέση του παιδιού με την μητέρα του είναι σημαντικότερη απ’ ότι με τον πατέρα του).
• Η θεωρία ότι η διανυκτέρευση βρεφών ή μικρών παιδιών με τον πατέρα τους τα βλάπτει. Αντίθετα, τα παιδιά που ζούσαν μόνο με την μητέρα τους ήθελαν περισσότερο χρόνο με τον πατέρα τους ενώ τα παιδιά που ζούσαν σε κοινή ανατροφή με εναλλασσόμενη κατοικία έλεγαν ότι κάθε ταλαιπωρία που προερχόταν από τις μετακινήσεις από το ένα σπίτι στο άλλο άξιζε τον κόπο γιατί τους εξασφάλιζε στενές σχέσεις και με τους δύο γονείς τους.
• Η θεωρία ότι η συχνή επαφή των δύο γονέων μεταξύ τους λόγω της κοινής ανατροφής αυξάνει τις συγκρούσεις τους και επομένως βλάπτει τα παιδιά. Αντίθετα, μετρήθηκε ψηλότερη σύγκρουση στις οικογένειες της αποκλειστικής επιμέλειας επειδή ο χρόνος που περνά το παιδί με κάθε γονέα δεν είναι ίσος. Επιπλέον η λεκτική σύγκρουση και η αντιδικία από μόνη τους δεν αποτελεί κριτήριο αποκλεισμού της κοινής ανατροφής γιατί πολλές φορές αυτή προκαλείται από τον ένα γονέα ακριβώς για ν’ αποφύγει την κοινή ανατροφή.
• Η θεωρία ότι η κοινή ανατροφή θ’ αποτύχει εάν επιβληθεί από το Δικαστήριο ή την διαμεσολάβηση ενώ επιτυγχάνει μόνο  με τους λίγους γονείς που μπορούν να συνεργαστούν. Αντίθετα, απεδείχθη ότι η κοινή επιμέλεια που επιβλήθηκαν από το Δικαστήριο  άντεξε σε βάθος χρόνου.
• Η θεωρία ότι οι περισσότερες οικογένειες που ακολουθούν λύσεις κοινής ανατροφής αποτυγχάνουν.

Σημειώνουμε ότι οι έρευνες στις οποίες αναφερόμαστε διεξήχθησαν στο εξωτερικό και βαθμολογήθηκαν από ανεξάρτητους οργανισμούς πιστοποίησης της αξιοπιστίας μιας επιστημονικής έρευνας. Ενδεικτικά  και μόνο παρουσιάζονται στο άρθρο της Lida Nielsen που δημοσιεύθηκε στον ιστότοπό μας  www.synepimelia.gr.

Αντί βιβλιογραφίας δεν έχει κανείς παρά ν’ αναζητήσει με τις κατάλληλες λέξεις κλειδιά (shared parenting) στις μηχανές αναζήτησης, ιδίως αυτές των κοινωνικών επιστημών, και σε επιστημονικές βιβλιοθήκες, τα πιο πρόσφατα αξιολογημένα επιστημονικά άρθρα σε επιστημονικά περιοδικά. Θ’ ανακαλύψει την γενική συναίνεση όλων των επιστημόνων με τις διαπιστώσεις μας που προ αναφέραμε.

Την έρευνα αυτή κατά προτεραιότητα οφείλουν να την διεξάγουν ο νομοθέτης,  οι κοινωνικές υπηρεσίες και οι νομικοί.

Γ. Παπαρρηγόπουλος

Μέλος Δ.Σ. του συλλόγου Συνεπιμέλεια