Σκοπίμως πολλές φορές αναφερόμαστε στην κακοποίηση μιλώντας μόνο για την σωματική και παραβλέποντας την συναισθηματική, την πιο συνήθη και διαδεδομένη μορφή κακοποίησης, που δύσκολα ανιχνεύεται και δύσκολα θεραπεύεται.
Η συναισθηματική κακοποίηση αφορά κατ’εξοχήν τα παιδιά που μεγαλώνουν με ένα μόνο γονέα, όταν η εξισορροπητική παρουσία του άλλου γονέα επιτρέπει ανέλεγκτα την εκδήλωση τέτοιων τύπων συμπεριφοράς.
Τι είναι η συναισθηματική κακοποίηση ;
Ως συναισθηματική κακοποίηση ενός παιδιού συνήθως ορίζεται ένα πρότυπο συμπεριφοράς από τους γονείς ή τους φροντιστές που μπορεί να επηρεάσει σοβαρά τη γνωστική, συναισθηματική, ψυχολογική ή κοινωνική ανάπτυξη του παιδιού.
Η συναισθηματική κακοποίηση του παιδιού – που αναφέρεται επίσης και ως ψυχολογική κακοποίηση, μπορεί να περιλαμβάνει :
Αγνόηση : Είτε σωματική είτε ψυχολογική, ο γονέας ή ο φροντιστής δεν είναι παρών για να απαντήσει στο παιδί. Αυτός ή αυτή μπορεί να μην κοιτάξει το παιδί και να μην αποκαλεί το παιδί με το όνομά του.
Απόρριψη : Αυτή είναι μια ενεργή άρνηση να ανταποκριθεί στις ανάγκες του παιδιού (π.χ. αρνείται ν’ αγγίξει ένα παιδί, αρνείται τις ανάγκες του παιδιού, γελοιοποιεί ένα παιδί).
Απομόνωση : Ο γονέας ή φροντιστής εμποδίζει συστηματικά το παιδί από το να έχει φυσιολογικές κοινωνικές αλληλεπιδράσεις με τους συνομηλίκους, τα μέλη της οικογένειας και τους ενήλικες. Αυτό επίσης μπορεί να περιλαμβάνει τον περιορισμό του παιδιού ή τον περιορισμό της ελεύθερης μετακίνησης του παιδιού.
Εκμετάλλευση ή διαφθορά : Σε αυτό το είδος της κακοποίησης, ένα παιδί διδάσκεται, ενθαρρύνεται ή αναγκάζεται να αναπτύξει ακατάλληλες ή παράνομες συμπεριφορές. Είναι δυνατόν να συνεπάγεται αυτοκαταστροφικές ή αντικοινωνικές πράξεις. του γονέα όπως να διδάσκει ένα παιδί πως να κλέψει ή να το εξαναγκάζει να εκδίδεται.
Λεκτική επίθεση : Αυτή περιλαμβάνει διαρκή υποβάθμιση διαπόμπευση, γελοιοποίηση ή φραστική απειλή του παιδιού.
Τρομοκράτηση : Εδώ ο γονέας ή ο φροντιστής απειλεί ή εκφοβίζει το παιδί και δημιουργεί ένα κλίμα φόβου στο παιδί. Η τρομοκράτηση μπορεί να περιλαμβάνει την θέση του παιδιού ή κάποιου αγαπημένου του παιδιού (αδελφάκι, κατοικίδιο, παιχνίδι…) σε μια επικίνδυνη ή χαοτική κατάσταση ή θέτοντας άκαμπτες ή μη ρεαλιστικές προσδοκίες στο παιδί με την απειλή της ζημίας, εάν δεν τις εκπληρώσει.
Η παραμέληση του παιδιού : Αυτή η κακοποίηση μπορεί να περιλαμβάνει εκπαιδευτική παραμέληση, όπου ένας γονέας ή φροντιστής παραλείπει ή αρνείται να παράσχει στο παιδί τις απαραίτητες εκπαιδευτικές υπηρεσίες, την παραμέληση της διανοητικής υγείας, ω όπου ο γονέας ή φροντιστής αρνείται ή αγνοεί την ανάγκη ενός παιδιού για θεραπεία από ψυχολογικά προβλήματα, ή την ιατρική παραμέληση, όταν ένας γονέας ή φροντιστής αρνείται ή αγνοεί την ανάγκη ενός παιδιού για θεραπεία ιατρικών προβλημάτων.
Ενώ ο ορισμός της συναισθηματικής κακοποίησης είναι συχνά περίπλοκος και ασαφής, οι επαγγελματίες συμφωνούν ότι, για τους περισσότερους γονείς, οι περιστασιακές αρνητικές συμπεριφορές ή ενέργειες δεν θεωρούνται συναισθηματική κακοποίηση. Ακόμη και οι καλύτεροι γονείς έχουν περιπτώσεις, όπου έχουν στιγμιαία “απώλεια του ελέγχου” και λένε πράγματα επιζήμια στα παιδιά τους, αποτυγχάνουν να τους δώσουν την προσοχή που θα ήθελαν ή τα φοβίζουν άθελά τους.
Αυτό που είναι πραγματικά επιβλαβές στη συναισθηματική κακοποίηση είναι το επίμονο χρόνια επαναλαμβανόμενο μοτίβο που διαβρώνει και φθείρει το παιδί. Οι ειδικοί συμφωνούν ότι η συναισθηματική κακοποίηση συνήθως δεν είναι ένα μεμονωμένο συμβάν.
Γιατί συμβαίνει αυτό ;
Η συναισθηματική κακοποίηση μπορεί να συμβεί σε όλους τους τύπους των οικογενειών ανεξάρτητα από την προέλευση και το επίπεδό τους. Οι περισσότεροι γονείς θέλουν το καλύτερο για το παιδί τους αλλά μερικοί γονείς μπορεί συναισθηματικά και ψυχολογικά να βλάψουν το παιδί τους εξαιτίας άγχους, φτωχών γονεϊκών δεξιοτήτων, κοινωνικής απομόνωσης, έλλειψης διαθεσίμων πόρων ή ακατάλληλων προσδοκιών από τα παιδιά τους.
Μπορεί να κακοποιούν συναισθηματικά τα παιδιά τους επειδή οι γονείς ή οι φροντιστές ήταν κακοποιημένοι συναισθηματικά όταν ήταν οι ίδιοι παιδιά.
