Νοέμβριος 2015, έγγραφο ερώτημα προς τον κ. Υπουργό Υγείας.

Ο σύλλογος Συνεπιμέλεια υπέβαλε  με αρ. πρωτοκόλλου 6972/20-11-2015 ερώτημα προς τον κ. Υπουργό Υγείας που έχει επι λέξει ως εξής :

 

      

Στο Υπουργείο Υγείας

ΑΙΤΗΣΗ

 Κύριε Υπουργέ,

 

Όπως ασφαλώς γνωρίζετε, το ζήτημα των παιδιών των χωρισμένων γονέων απασχολεί όλο και περισσότερο την επικαιρότητα, όχι μόνο τις κοινωνικές επιστήμες, υπό το πρίσμα των οποίων συνήθως εξετάζουμε το ζήτημα, αλλά εξίσου έντονα και τις επιστήμες της υγείας.

 

Η διάσπαση της συζυγικής οικογένειας, σχεδόν σε όλο τον δυτικό κόσμο, προκαλεί στην πράξη την απώλεια της φιγούρας και του ρόλου του ενός γονέα. Οι επιζήμιες συνέπειες αυτής της αναγκαστικής απώλειας είναι αυτό που περιγράφεται ως “γονική απώλεια” και ως “δύσκολη παιδική ηλικία”.

 

Τα μειονεκτήματα αυτής της κατάστασης είναι σαφή, από επιστημονική άποψη.

 

Σχετικά με τις αρνητικές κοινωνικά επιπτώσεις, πρέπει να θυμόμαστε τις προειδοποιήσεις, που απευθύνουν κυβερνητικές αρχές, κυρίως στις Ηνωμένες Πολιτείες.

 

Στις Η.Π.Α. έχει διεξαχθεί εκτεταμένη επιστημονική έρευνα γι’ αυτό το ζήτημα από τη δεκαετία 1970, όταν τη χώρα αυτή χτύπησε το κύμα των διαζυγίων ενώ την ίδια περίοδο στη δική μας χώρα μας όπως ανεγράφετο στο νόμο “ο ανήρ είναι η κεφαλή της οικογενείας – η γυνή διοικεί τα του οίκου” και δεν υπήρχε καν το συναινετικό και το αυτόματο διαζύγιο.

 

Η έρευνα αφορούσε τα παιδιά που μεγαλώνουν χωρίς πατέρα : από τότε  έχουν γίνει γνωστά τα επιστημονικά τεκμηριωμένα αποτελέσματα της κατάστασης όπου ένα παιδί μεγαλώνει χωρίς πατέρα :

 

Εγκληματικότητα σε μικρή ηλικία, εγκατάλειψη του σχολείου, ανεπιθύμητες εγκυμοσύνες, κατάχρηση ναρκωτικών και ουσιών και κακή οικονομική κατάσταση.

 

Μεταξύ των πολλών μελετών αναφέρουμε :

 

1 – U.S. Department of Health and Human Services, National Center for HealthStatistics, Survey on Child Health, Washington, DC, 1993.(σχετ. 1)

2 – Carol W. Metzler, et al. “The Social Context for Risky Sexual Behavior Among Adolescents,” Journal of Behavioral Medicine 17, 1994. .(σχετ. 2)

3 – Rebecca O’Neill: “Experiments in living: the fatherless family”, Civitas, The Institute for the Study of Civil Society, London 2009 ). .(σχετ. 3)

 

Σχετικά με τις αρνητικές επιπτώσεις κατά την ιατρική επιστήμη , υπενθυμίζουμε τις βιοχημικές, ορμονικές ακόμη και χρωμοσωμικές βλάβες που προέρχονται από την απώλεια του ενός γονιού και από τις αντιξοότητες της παιδικής ηλικίας.

 

Μεταξύ των πολλών μελετών αναφέρουμε :

 

4 – Opacka-Juffry et al.: “Experience of stress in childhood negatively correlates with plasma oxytocine concentration in adult men”. Stress-2012 jan, 15 (1), 1-10; Epub 2011 jun 19, .(σχετ. 4)

5 – Patrick O Mc Gowan, Aya Sasaki et al., “Epigenetic regulation of the glucocorticoid receptor in human brain associates with childhood abuse”, Nature Neuroscience, num.3, vol.12, 2009. .(σχετ. 5)

6 – Janice K. Kiecolt-Glaser et al: “Childhood adversity heightens the impact of later life care giving stress on telomere length and inflammation” Psychosomatic medicine 73: 16-22, 2011 8) Parental separation in childhood and adult inflammation: The importance of material and psychosocial pathways, Rebecca E. Lacey, MeenaKumari, Anne McMunn,Department of Epidemiology & Public Health, University College London, United Kingdom , Psychoneuroendocrinology 8 july 2013 PIIS0306-4530(13)00184-4doi: 10.1016/j.psyneuen. 2013.05.007 ) .(σχετ. 6)

 

Επιπλέον, μεταξύ του 1977 και του 2014, συνολικά 76 εργασίες , που συγκρίνουν την αποκλειστική επιμέλεια με την κοιναι ή εναλλασσόμενη φροντίδα έχουν δημοσιευθεί, σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά μετά από επιστημονική αξιολόγηση ή περιέχονται σε κυβερνητικές εκθέσεις : η αξιολόγησή τους εκφράζει τη γνώμη της επιστημονικής κοινότητας που βασίζεται σε επιστημονικές αποδείξεις.

 

Όλα αυτά τα έγγραφα έχουν υποβληθεί σε μετα-ανάλυση από δύο διαφορετικές μελέτες (εν μέρει επικαλυπτόμενες) χρησιμοποιώντας διαφορετικά κριτήρια προσέγγισης.

 

1 – Η πρώτη διαδικασία μετα-ανάλυσης είναι αυτή που έχει διεξαχθεί από την καθηγήτρια Hildegund Suenderhauf (Γερμανία) .(σχετ. 7) :

 

Από τις 50 μελέτες που επισκοπήθηκαν, οι 37 έδωσαν θετικά αποτελέσματα για την κοινή ανατροφή των παιδιών, οι 11 ήταν ουδέτερες και μόνο 2 ήταν αρνητικές.

 

Στην πρώτη αυτή μελέτη μετα-ανάλυσης, η Γερμανίδα καθηγήτρια Hildegunde Suenderhauf επέλεξε 50 εργασίες που δημοσιεύθηκαν μεταξύ 1977 και 2013 (μεταξύ των οποίων και τις λίγες μελέτες που περιλαμβάνουν στην έννοια της κοινής φροντίδας την κατανομή χρόνου ανατροφής σε ποσοστό 25 – 75 %) και ανέλυσε τα αδιαμφισβήτητα συμπεράσματα αυτών των 50 εργασιών. Μόνο δύο πορίσματα μελέτης (4%) έχουν δώσει αρνητικά αποτελέσματα για την κοινή φροντίδα. Έντεκα μελέτες δεν έχουν δώσει αποτελέσματα, ή κατέληξαν ότι ορισμένες αρνητικές συνέπειες που εξουδετερώνονται από άλλες θετικές (η ομάδα αυτή των μελετών χαρακτηρίζεται ως ουδέτερη). Ωστόσο, τριάντα επτά τον αριθμό (74%) από τις μελέτες που επισκοπήθηκαν έχουν δείξει τα αδιαμφισβήτητα θετικά αποτελέσματα της κοινής φροντίδας (Suenderhauf 2013).

 

Θα πρέπει να σημειωθεί επίσης, ότι μία από τις δύο μελέτες με αρνητικές εκτιμήσεις (McIntosh 2008) έχει επικριθεί λόγω των διαδικαστικών ελαττωμάτων και του μικρού μεγέθους της δειγματοληψίας. Η συντάκτις της ήδη την έχει εν μέρει ανασκευάσει.

 

Στις περιπτώσεις που έλαβαν υπόψη οι ως άνω 50 μελέτες που επισκοπήθηκαν, η κοινή φροντίδα που διατάχθηκε από τις δικαστικές αποφάσεις κυμάνθηκε σε ένα μερίδιο χρόνου παραμονής του παιδιού με κάθε γονέα σε ένα εύρος μεταξύ  25-75 % και 50-50 %. Οι πιο πολλές προέβλεπαν ποσοστό 33-66 %.

 

Το International Counsel on Shared Parenting – ICSP, στο Διεθνές Συνέδριο που πραγματοποιήθηκε στη Βόννη τον Ιούλιο του 2014, μετά από ανασκόπηση στης επιστημονική βιβλιογραφίας, κατέληξε στο συμπέρασμα .(σχετ. 8) ότι το βέλτιστο συμφέρον του παιδιού εξασφαλίζεται από δικαστικές αποφάσεις που ορίζουν μερίδια χρόνου συγκατοίκησης και φροντίδας που κυμαίνεται μεταξύ 33-66 % και 50-50 % (άλλωστε στο πλαίσιο της επισκόπησης των 50 μελετών που προαναφέρθηκαν, τα καλύτερα αποτελέσματα επιτεύχθηκαν με την εξίσου κατανομή του χρόνου, δηλαδή 50 %  – 50 %)

 

2 – Η δεύτερη μετα-ανάλυση του καθηγητή Linda Nielsen (σχετ. 9) έλαβε υπόψη της 40 μελέτες που δημοσιεύθηκαν μεταξύ των ετών 1989 και 2014, συγκρίνοντας την ευημερία των παιδιών που είχαν ζήσει με αποκλειστική φροντίδα σε σχέση με αυτά που είχαν ζήσει με κοινή φροντίδα. Ως κοινή φροντίδα όρισε την κατανομή χρόνο με την απόφαση τουλάχιστον σε 35% με κάθε γονέα (ένα όριο λίγο πιο ψηλό απ’ αυτό της καθηγήτριας Suenderhauf). Τα συμπεράσματα συνοψίζονται από την συγγραφέα στα ακόλουθα τέσσερα σημεία :

 

“Αν και αναγνωρίζεται ότι ορισμένες μελέτες ήταν πιο εξελιγμένες μεθοδολογικά και χρησιμοποιούσαν πιο έγκυρες και πιο αξιόπιστες μετρήσεις σε σχέση με τις άλλες, το γεγονός παραμένει ότι και οι 40 μελέτες κατέληξαν σε παρόμοια συμπεράσματα.

 

Κατ’ αρχάς, η από κοινού ανατροφή των παιδιών συνδέεται με καλύτερα αποτελέσματα για τα παιδιά όλων των ηλικιών όσον αφορά ένα ευρύ φάσμα συναισθηματικών, συμπεριφορικών και σωματικών τρόπων μέτρησης της υγείας.

 

Δεύτερον, δεν υπήρχε καμία πειστική απόδειξη ότι η εναλλασσόμενη διανυκτέρευση ή η κοινή ανατροφή συνδεόταν με αρνητικές εκβάσεις για τα βρέφη ή τα νήπια.

 

Τρίτον, τα αποτελέσματα δεν είναι θετικά όταν υπήρχε ιστορικό βίας ή όταν τα παιδιά δεν συμπαθούν ή δεν τα πηγαίνουν καλά με τον πατέρα τους.

 

Τέταρτον, ακόμα και αν τα ζευγάρια που μεγαλώνουν τα παιδιά τους με κοινή ανατροφή τείνουν να έχουν κάπως μεγαλύτερα εισοδήματα ή κάπως χαμηλότερο επίπεδο λεκτικής σύγκρουσης σε σχέση με άλλους γονείς, αυτοί οι δύο παράγοντες από μόνοι τους δεν εξηγούν τα καλύτερα αποτελέσματα για αυτά τα παιδιά.

 

Αναγνωρίζοντας και διαδίδοντας τα αποτελέσματα αυτών των 40 μελετών, μπορούμε να βοηθήσουμε να διαλυθούν πολλοί μύθοι γύρω από κοινή ανατροφή των παιδιών και να προάγουμε μια πληρέστερη κατανόηση της επιλογής αυτού του σχεδίου ανατροφής τέκνου ως επιλογή “.

 

Συμπληρωματικά προς την πιο πάνω μετα-ανάλυση, εκπονήθηκε μια άλλη μετα-ανάλυση από τον καθηγητή Richard Warshak, που δημοσιεύθηκε το 2014 (σχετ. 10) την οποία ενέκριναν 110 διεθνώς αναγνωρισμένοι επιστήμονες. Αυτή επικεντρώθηκε μόνο στην επισκόπηση της διεθνούς βιβλιογραφίας γύρω από την κοινή φροντίδα για βρέφη ηλικίας κάτω των 4 ετών και καταλήγει επί λέξει στο συμπέρασμα :

 

“Σε γενικές γραμμές τα αποτελέσματα των μελετών που εξετάστηκαν στην μετα – ανάλυση αυτή είναι ευνοϊκά για τα σχέδια ανατροφής παιδιών που εξισορροπούν ομοιόμορφα το χρόνο των μικρών παιδιών μεταξύ δύο σπιτιών”.

 

Σε πολλές χώρες εθνικές παιδιατρικές εταιρείες και εταιρείες ψυχολόγων έχουν ταχθεί υπέρ της κοινής φροντίδας και εναλλασσόμενης κατοικίας.

 

Άλλωστε, ενόψει αυτών των επιστημονικών εξελίξεων, το Συμβούλιο της Ευρώπης, με το ψήφισμα υπ’ αρ. 2079/2015 στις 2 Οκτωβρίου 2015 (με 46 ψήφους υπέρ, καμία κατά και μόλις 2 αποχές), (σχετ. 11)  καλεί τα κράτη μέλη να προωθήσουν την κοινή ανατροφή των παιδιών και την εναλλασσόμενη κατοικία που ορίζεται στην εισήγηση ως “η συμφωνία βάσει της οποίας το παιδί ζει εναλλάξ με κάθε γονέα για  περισσότερο ή λιγότερο ίσο χρόνο”.

 

 

Δεδομένου ότι- δυστυχώς – στη χώρα μας η κρατούσα νομολογία των δικαστηρίων, (παρά τους ελληνικούς νόμους, το διεθνές δίκαιο και την επιστημονική έρευνα) υποβάλλει δεκάδες χιλιάδες παιδιά στην κακοποίηση της ανατροφής από τον ένα μόνο γονιό και πολλά από αυτά στην απώλεια επαφής με τον άλλο γονιό μετά το χωρισμό, πράγμα που έχει σοβαρές συνέπειες για την υγεία των παιδιών.

 

Δεδομένου ότι ενόψει των ανωτέρω κατατάσσεται η χώρα μας στις τελευταίες θέσεις της ευρωπαϊκής κατάταξης, ως προς υπεράσπιση των δικαιωμάτων των παιδιών όσον αφορά την κοινή ανατροφή, παρά το νόμο και την επιστημονική έρευνα, όπως καταδεικνύεται :

 

(α) από την σημαντική έρευνα που παρουσιάστηκε ενώπιον του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, της Ύπατης Αρμοστείας των Ηνωμένων Εθνών για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα και κατά τη διάρκεια της πέμπτης Ευρωπαϊκής Διάσκεψης για την έρευνα στην κοινωνική εργασία, από τον παιδίατρο dott. Vittorio Vezzetti, (“A comparative research on european children and divorce” – “Scholar’s Press”, 2015-07-06 και “Rivista della Società Italiana di pediatria preventiva e sociale”, n 1, 2015, anno X, pag.8-13. “I minori europei e il divorzio dei genitori”) (σχετ. 12)

 

β) τα δεδομένα της πιο σημαντικής Ευρωπαϊκής πλατφόρμα οργανώσεων Colibri (με 49 σωματεία από 19 Ευρωπαϊκές χώρες).

 

Λαμβάνοντας υπόψη όλα αυτά, ερωτάμε κύριε Υπουργέ,

 

 1- Αν θα λάβετε υπόψη τη διεθνή επιστημονική βιβλιογραφία σχετικά με τις σημαντικές συνέπειες για την υγεία των παιδιών και τα πλεονεκτήματα της κοινής ανατροφής των παιδιών, όπως έκανε το Συμβούλιο της Ευρώπης.

 

2- Αν θα να λάβετε υπόψη τις συστάσεις του Συμβουλίου της Ευρώπης.

 

3- Αν θα εξετάσετε, από κοινού με το Υπουργείο Δικαιοσύνης την προώθηση  συνακόλουθων ενεργειών προκειμένου ν’ αντιμετωπιστεί η προφανής αντίθεση μεταξύ επιστημονικών ευρημάτων και των ψηφισμάτων του Συμβουλίου της Ευρώπης από τη μιά και της ελληνικής εσωτερικής διοικητικής και νομολογιακής πρακτικής από την άλλη, πρακτική η οποία είναι επιβλαβής για την υγεία των μελλοντικών γενεών, δεδομένου ότι περίπου ένα παιδί ελλήνων στα τρία καλείται να αντιμετωπίσει το χωρισμό των γονιών τους κάτω από ένα καθεστώς που απέχει πολύ από το παραδεκτό.

 Αθήναι 20/11/15

 

   Συνυποβάλλαμε  με το ερώτημα και όλα τα έγγραφα τα οποία μνημονεύονται καθώς και πολλά άλλα επιστημονικά άρθρα και μελέτες .

    

Για περισσότερη ενημέρωση παρακαλούμε περάστε από το γραφείο του συλλόγου όπου μπορείτε να να λάβετε γνώση του υλικού που επικαλούμαστε.