Ο όρος Γονικές Ευθύνες – parental responsibilites έχει αντικαταστήσει σε όλα τα διεθνή κείμενα των τελευταίων 10 ετών τους όρους γονική μέριμνα και επιμέλεια που και αυτοί με τη σειρά τους είχαν αντικαταστήσει τον όρο πατρική εξουσία και την θηλυκή έκδοσή του, την επιμέλεια.
Οι γονικές ευθύνες είναι κοινές και αδιάσπαστες, και δεν συνδέονται με την προσωπική κατάσταση των γονέων, δηλαδή με τον μεταξύ τους γάμο ή τη συγκατοίκηση.
Μετά την σταδιακή καθολική εισαγωγή της αρχής της κοινής επιμέλειας – joint custody / garde d’enfant conjointe, σταδιακά, ήδη από δεκαετία του 1990, έχει εγκαταλειφτεί το μοντέλο της αποκλειστικής ανάθεσης της επιμέλειας στον ένα γονέα, στον δυτικό κόσμο τουλάχιστον.
Την ίδια εποχή, κυκλοφόρησε το 1997 στη Γαλλία, το κλασσικό βιβλίο του καθηγητή Neyrand, με τίτλο : Το παιδί μπροστά στο χωρισμό των γονέων του : μία λύση, η εναλλασσόμενη κατοικία ;
Η Σουηδία πρώτη εφήρμοσε το 2000 το νέο σύστημα της εναλλασσόμενης κατοικίας. Το 2004 η Γαλλία. Το Βέλγιο, η Δανία, η Ισπανία, οι γερμανόφωνες χώρες.
Η εξάπλωση των νέων αρχών δεν έγινε από χώρα σε χώρα αλλά από ήπειρο σε ήπειρο. Αυστραλία, ΗΠΑ, Βραζιλία…
Οι νέες αρχές οικογενειακού δικαίου χρειάστηκαν στις ευρωπαϊκές χώρες μια ρητή διάταξη του νόμου και την ρυθμιστική επέμβαση των κοινωνικών υπηρεσιών
Στις πραγματιστικές αγγλοσαξονικές χώρες το ίδιο αποτέλεσμα επετεύχθη με την εισαγωγή των σχεδίων ανατροφής παιδιών – parenting plans και την εναλλακτική μορφή επίλυσης διαφορών, την συμφιλίωση και τη διαμεσολάβηση.
Ταυτόχρονα η επιστήμη συνεχώς διεξήγαγε έρευνες και δημοσίευε τα συμπεράσματα στα επιστημονικά περιοδικά.
Διακρίνουμε μεταξύ αφενός της έρευνας που στηρίζεται σε μετρήσεις και ευρήματα και αξιολογείται ως προς τη μεθοδολογία της από ανεξάρτητους αξιολογητές από αφετέρου της θεωρίας στην οποία εμείς οι νομικοί είμαστε συνηθισμένοι.
Ο κάθε στοχαστής μπορεί να διατυπώσει τη θεωρία του. Την έρευνα όμως μπορεί να την καταρρίψει μόνο μια έρευνα με αντίθετα αποτελέσματα.
Από την αξιολόγηση των διεθνών επιστημονικών ερευνών προκύπτει το συμπέρασμα ότι η Κοινή Ανατροφή – Shared Parenting είναι το καλύτερο σύστημα ανατροφής παιδιών σχεδόν το ίδιο καλό με το να ζουν οι γονείς σαν ζευγάρι στο ίδιο σπίτι. Αντίθετα η αποκλειστική επιμέλεια που ανατίθεται στον ένα γονέα συνδέεται με αποδεδειγμένα κακά αποτελέσματα για το παιδί.
Το καλύτερο παράδειγμα έρευνας παγκοσμίως είναι αυτό του Karolinska Institute της Σουηδίας που έγινε σε 176.000 παιδιά από 12 έως 15 ετών και απέδειξε τα αμέσως ανωτέρω.
Θ’ ακούσουμε σήμερα τα πλεονεκτήματα της ΚΑ δια ζώσης από τους διακεκριμένους ομιλητές καθώς και μέσα από τα ολιγόλεπτα βίντεο από τους παγκόσμια γνωστούς Kruk, Holstein, Vezzetti και Φούσκας, βίντεο που μας έστειλαν ειδικά για την σημερινή ημερίδα.
Όλα όσα προαναφέρθηκαν οδήγησαν σε περιφερειακό Ευρωπαϊκό Επίπεδο στην υιοθέτηση της σύστασης της Επιτροπής Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης νο 4 / 2015 σύμφωνα με την οποία οι γονείς αποφασίζουν για τον τόπο κατοικίας του παιδιού το ίδιο και για κάθε μεταβολή της.
Ακόμη περισσότερο, το κεφαλαιώδους σημασίας ψήφισμα 2079/2015 της επιτροπής ισότητας της κοινοβουλευτικής συνέλευσης του Συμβουλίου της Ευρώπης φέρει τον τίτλο “Ισοτητα και κοινές γονικές ευθύνες. Ο ρόλος του πατέρα”. Στην αιτιολογική της έκθεση ρητά αναφέρει ότι το ψήφισμα υιοθετήθηκε ενόψει των εξελίξεων της επιστήμης.
Για πρώτη φορά έννοιες όπως η εναλλασσόμενη κατοικία και η χρήση των Parenting plans ομόφωνα συστήνεται στα κράτη μέλη της Ευρώπης των 47.
Ισότητα και κοινές γονικές ευθύνες : Ούτε μέριμνα, ούτε επιμέλεια. Νέα ορολογία, νέοι θεσμοί, νέες ιδέες. Ας τις προσδιορίσουμε.
Η Κοινή Ανατροφή – Shared Parenting προϋποθέτει την κοινή επιμέλεια αλλά επίσης και ίσο χρόνο και φροντίδα όπου ορίζεται ως ίσος ο χρόνος που εξασφαλίζει τουλάχιστον 35 % του χρόνου του παιδιού με κάθε γονιό περιλαμβάνοντας σ’ αυτό τις διανυκτερεύσεις.
Σήμερα θα μελετήσουμε τον τρόπο προσαρμογής της ελληνικής πραγματικότητας που όλοι γνωρίζουμε στα νέα δεδομένα.
Σαν έναυσμα διαλόγου σας υποβάλλουμε πρόταση τόσο για αλλαγές σε διατάξεις νόμου όσο και για την δημιουργία υποστηρικτικών μηχανισμών.
Επιγραμματικά :
- στο νόμο
- συνένωση επιμέλειας – μέριμνας,
- εισαγωγή τεκμηρίου κοινής ανατροφής,
- κατάργηση διατάξεων για τα αναγνωρισμένα παιδιά εκτός γάμου,
- από κοινού καθορισμό και μεταβολή του τόπου κατοικίας του παιδιού,
- στη δικονομία
- λιγότερες δίκες
- “αντικειμενικές” αξίες διατροφής τέκνου
- θέσπιση κοινωνικών μηχανισμών προστασίας
- σύσταση σώματος δικαστικών ψυχο- κοινωνικών υπηρεσιών,
- κύρωση των συμφωνιών των γονέων μετά τη λύση του γάμου με την διαδικασία του συναινετικού διαζυγίου,
Οι σκοπούμενες προσαρμογές
- χωρίς οικονομικό κόστος
- αλλάζουν τη ζωή των Ελλήνων
- αποφορτίζουν τα δικαστήρια,
- εξασφαλίζουν εξοικονόμηση ιδιωτικών και δημόσιων πόρων,
- βελτιώνουν τη ζωή των παιδιών,
- βελτιώνουν ακόμα και των σχέσεων των γονέων
Το Ελληνικό Συμβούλιο Κοινής Ανατροφής CSP Greece επιδιώκει την συνεργασία των επιστημόνων, των επαγγελματιών και της κοινωνίας των πολιτών τόσο στην Ελλάδα όσο και διεθνώς, σε κοινές δράσεις με διεθνείς φορείς.
Σας προσκαλούμε όλους να συμμετέχετε στην κοινή μας αυτή προσπάθεια.
