διαβάστε το άρθρο στο πρωτότυπο ΕΔΩ
Οι μπαμπάδες αναλαμβάνουν όλο και περισσότερες ευθύνες και συμμετέχουν πλέον ενεργά στο μεγάλωμα του παιδιού. Αυτό, βέβαια, δεν αποτρέπει κάποιους να αστειεύονται εις βάρος τους ακόμα. Ευτυχώς, πολλές έρευνες διαψεύδουν το γνωστό στερεότυπο του μπαμπά που δεν εμπλέκεται στη ζωή του παιδιού και σπεύδουν προς υπεράσπιση του ρόλου του.
Διαβάστε οχτώ πράγματα που η επιστήμη μας έμαθε για την σχέση πατέρα-παιδιού ώστε να ξεπεράσετε την εικόνα του μπαμπά που είναι «στον κόσμο του».
1. Το παιχνίδι αποτελεί σημαντική ανάγκη και ο μπαμπάς μπορεί να την καλύψει
Η έρευνα δείχνει ότι ο πιο κοινός τρόπος για να επικοινωνήσει ο πατέρας με το παιδί του είναι μέσω του παιχνιδιού. Αντίθετα, οι μητέρες αναλαμβάνουν μεγαλύτερο μερίδιο στον σχεδιασμό και την οργάνωση της φροντίδας.
2. Ο τρόπος που επιδρούν οι μπαμπάδες στα παιδιά τα βοηθά να ρισκάρουν
Μελέτες δείχνουν ότι το παιχνίδι βοηθάει τα παιδιά να ελέγξουν τις κινήσεις του σώματος αλλά και τα συναισθήματά τους και τα οδηγεί μακροπρόθεσμα να είναι πιο φιλόδοξα και να είναι λιγότερο επιφυλακτικά. Ακόμα και ο τρόπος που οι μπαμπάδες κρατάνε τα μωρά τους έχει σημασία. Όπως επισημαίνει η Melanie Horn Mallers καθηγήτρια στο πανεπιστήμιο California State University, οι μητέρες τείνουν να κρατούν το παιδί προς το μέρος τους ενώ οι πατεράδες το κρατούν συνήθως προς τα έξω, κοιτώντας τον υπόλοιπο κόσμο. Αυτή η ανεπαίσθητη διαφορά ενθαρρύνει τα μικρά παιδιά να ρισκάρουν περισσότερο, κάτι που έχει θετικές συνέπειες στην μετέπειτα ζωή τους. Μαθαίνουν, έτσι, να αλληλεπιδρούν με το περιβάλλον, να αισθάνονται αυτοπεποίθηση, να επιλύουν προβλήματα και να αντιμετωπίζουν το άγχος.
Οι μητέρες, σύμφωνα με την Mallers, φροντίζουν ώστε τα παιδιά να νιώθουν ασφαλή και προστατευμένα από τον κόσμο. Οι πατεράδες, παρέχοντας πάντα και αυτοί την αίσθηση ασφάλειας, είναι πιο πιθανό να δώσουν στο παιδί το μήνυμα : «Ο κόσμος είναι ασφαλής, μπορείς να πας να τον εξερευνήσεις».
Ο δεσμός ανάμεσα στον πατέρα και το παιδί επηρεάζει την ικανότητα του παιδιού να διατηρεί στενές σχέσεις με άλλους ανθρώπους στην ζωή του. Μια έρευνα του 2002 έδειξε ότι από την ευαισθησία του πατέρα στο παιχνίδι – το να ξέρει δηλαδή πότε να ζορίσει και πότε να αφήσει το παιδί ήσυχο- μπορούν να προβλεφθούν οι μορφές δέσμευσης του ατόμου μετά την ενηλικίωση. Επισημαίνεται, επίσης, πως το δυναμικό ή άγαρμπο παιχνίδι ανάμεσα στο παιδί και τον μπαμπά του έχει μεγάλη σημασία και δεν πρέπει να υποτιμάται.
4. Η απόρριψη από τον πατέρα μπορεί να πληγώσει περισσότερο από την απόρριψη από την μητέρα
Ο Ronald Rohner μελετά τις σχέσεις πατέρα- παιδιού από την δεκαετία του 1960. Σε πρόσφατη συνέντευξή του στην Huffington Post εξήγησε ότι : «όταν ξεκίνησα τις έρευνες θεωρούσα ότι ο πατέρας είναι χρήσιμος και παίζει κάποιο ρόλο στην οικογένεια, αλλά η μητέρα είναι γενικά πιο σημαντική».
Στην πορεία των μελετών του ανακάλυψε με έκπληξη ότι πολλές φορές η αγάπη από τον πατέρα επηρεάζει περισσότερο την ανάπτυξη της προσωπικότητας του παιδιού σε σχέση με την αγάπη και την αποδοχή από την μητέρα. Ειδικότερα, η απόρριψη από τον πατέρα δημιουργεί προβλήματα συμπεριφοράς, οδηγεί στην ανάπτυξη συναισθημάτων άγχους, ανασφάλειας και επιθετικότητας ενώ αποτελεί παράγοντα κατάχρησης αλκοόλ και άλλων ναρκωτικών ουσιών.
Ο Rohner επισημαίνει ότι το παραπάνω δεν αποτελεί γενικό κανόνα – η αγάπη της μητέρας ανά περιπτώσεις είχε ίση ή σημαντικότερη επίδραση στην ανάπτυξη του παιδιού. Στην συντριπτική πλειοψηφία, όμως, των περιπτώσεων που αφορούν απόρριψη, η στάση του πατέρα έχει τεράστια επίπτωση στην ζωή του παιδιού.
5. Κακές σχέσεις ανάμεσα στο γιο και τον μπαμπά δημιουργούν μακροπρόθεσμα προβλήματα άγχους.
Σε μία έρευνα του 2012 μελετήθηκε η σχέση 912 ανδρών και γυναικών, ηλικίας από 25 ως 72 χρονών με τους γονείς τους. Ένα από τα ευρήματα της έρευνας ήταν ότι τα αγόρια που χαρακτήρισαν κακή την σχέση τους με τον πατέρα τους, είχαν αργότερα στην ζωή τους περισσότερα προβλήματα άγχους σε σχέση με τα αγόρια που χαρακτήρισαν καλή την σχέση με τον πατέρα τους. Οι ερευνητές τονίζουν την σημασία του παιχνιδιού με τον μπαμπά και πώς αυτό βοηθά στην ανάπτυξη δεξιοτήτων επίλυσης των προβλημάτων.
6. Ο χρόνος που περνάς με τον πατέρα σου, μετράει
Πολλές έρευνες έχουν γίνει και ακόμα και αν δεν συμφωνούν μεταξύ τους, όλες υποστηρίζουν ένα αδιαμφισβήτητο γεγονός: Το να περνάει κανείς χρόνο με τον μπαμπά του, βελτιώνει την ικανότητα της θετικής επικοινωνίας και σύνδεσης με τους άλλους ανθρώπους. Ο Richard Koestner, ψυχολόγος στο McGill University, εξέτασε τους συμμετέχοντες σε μια έρευνα του Yale τη δεκαετία του ‘50, και διαπίστωσε ότι όσο λιγότερο χρόνο πέρασαν τα παιδιά με τον πατέρα τους, τόσο λιγότερα ικανά για ενσυναίσθηση ήταν στις σχέσεις τους αργότερα. Όπως είπε σε μια συνέντευξή του το 1990 : «Ένα εντυπωσιακό εύρημα ήταν ότι το πόσο στοργικοί ήταν οι γονείς δεν είχε καμία επίπτωση στην ικανότητα των παιδιών για ενσυναίσθηση. Αντίθετα η επίδραση της σχέσης με τον πατέρα ήταν εντυπωσιακή 25 χρόνια μετά».
Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Rohner έχει αντίθετη άποψη επί του θέματος. Υποστηρίζει ότι οι δικές του επιστημονικές έρευνες δείχνουν ότι ένα παιδί αντιλαμβάνεται ως στοργικό τον πατέρα του ανάλογα, όχι με την ποσότητα, αλλά, με την ποιότητα του χρόνου που περνούν μαζί. Όπως και να το δούμε πάντως, τα αποτέλεσμα παραμένει το ίδιο : τα παιδιά ωφελούνται από τον χρόνο παρέα με τον πατέρα τους.
7. Ο μπαμπάς δένεται με το μωρό του μέσω της «ορμόνης της αγάπης»
Είναι πολύ γνωστή η διαδικασία στο σώμα της γυναίκας, όταν ένα κύμα ορμονών μετά την γέννα, βοηθάει την μητέρα να δεθεί με το μωρό. Και ο πατέρας, ωστόσο, εκκρίνει πολλές ορμόνες.
Πολλές μελέτες υποστηρίζουν ότι, κατά τις πρώτες εβδομάδες του νεογέννητου, οι μπαμπάδες έχουν υψηλά επίπεδα ωκυτοκίνης – της αποκαλούμενης «ορμόνης της αγάπης». Η ορμόνη αυτή βοηθά τους νέους γονείς να δεθούν με το μωρό τους, να το φροντίσουν και να παίξουν μαζί του.Σύμφωνα μάλιστα με μια έρευνα του 2010 από την ψυχολόγο Ruth Feldman στο πανεπιστήμιο Bar-Ilan, η τόσο σημαντική έκκριση της ορμόνης της αγάπης στους μπαμπάδες, ενεργοποιείται από τις δραστηριότητες της γονεϊκότητας όπως το πέταγμα στον αέρα, το χάδι στο μωρό, την προσφορά βοήθειας και την ενθάρρυνση για εξερευνήσεις και αστεία.
8. Οι νέοι μπαμπάδες βιώνουν όλες τις σημαντικές ορμονικές διακυμάνσεις
Η έρευνα δείχνει ότι υπάρχει μείωση 30% στα επίπεδα τεστοστερόνης των μπαμπάδων τις τρεις πρώτες εβδομάδες ζωής του βρέφους, ώστε οι μπαμπάδες να είναι πιο στοργικοί και να μην παρουσιάσουν καμία τάση για βίαιη συμπεριφορά.
Επιπλέον, όταν οι μπαμπάδες περιμένουν το μωρό τους να γεννηθεί, εμφανίζουν κορύφωση στα επίπεδα κορτιζόλης (της ορμόνης του άγχους ) και προλακτίνης (της ορμόνης που βοηθάει τις μητέρες να παράξουν γάλα για τον θηλασμό).
Η Mallers υποθέτει ότι οι διακυμάνσεις στις παραπάνω ορμόνες οφείλονται στο στρες που προκαλεί σε έναν πατέρα η γέννηση του παιδιού.
Εν συντομία, μην υποτιμάτε τον ρόλο του πατέρα
Εν μέσω των κοινωνικών και πολιτιστικών αλλαγών των τελευταίων δεκαετιών οι μπαμπάδες αλλάζουν διαρκώς τον τρόπο που επικοινωνούν και σχετίζονται με τα παιδιά τους. Η εποχή που ο πατέρας επέστρεφε σπίτι αργά την νύχτα από την δουλειά και ήταν αρκετό να παίξει για λίγο με το παιδί του έχουν περάσει ανεπιστρεπτί. Ο νέος πατέρας αναλαμβάνει τις ευθύνες της γονεϊκότητας και δημιουργεί μια στοργική σχέση με το παιδί του. Περιμένουμε την κοινωνία να αναθεωρήσει τα στερεότυπά της, και να αναδείξει τον ρόλο του πατέρα, κάτι που η επιστήμη έχει ήδη κάνει.
