Άρθρο του Κώστα Λαδάκη, ιατρού
Μάιος 2018
Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα στη χώρα μας είναι ότι οι νόμοι και γενικά οι κανόνες υπάρχουν για να παραβιάζονται! Φταίει ο Έλλην πολίτης ή η επίσημη πολιτεία γι’ αυτό; Φταίνε όλοι μαζί; Αν ναι η ευθύνη τους βαραίνει όλους εξίσου;
Στην Ελλάδα από το 1975 έως και τον Ιανουάριο του 2016 ψηφίστηκαν 119.000 νόμοι, προεδρικά διατάγματα και υπουργικές αποφάσεις, 3132 νόμοι το χρόνο, 8,6 νόμοι την ημέρα. Το ίδιο διάστημα εκδόθηκαν 250 φορολογικοί νόμοι, όταν στις ΗΠΑ από το 1776 εκδόθηκαν μόνο 10 φορολογικοί νόμοι. Επομένως στην Ελλάδα οι νόμοι αλλάζουν τόσο συχνά που πολλές φορές δεν προλαβαίνουν καν να εφαρμοστούν.
Σύμφωνα με το μεγαλύτερο φιλόσοφο της αρχαίας Ελλάδας τον Αριστοτέλη «το να συνηθίζουμε το λαό στην εύκολη αλλαγή των νόμων είναι κακό και όταν η βελτίωση προβλέπεται μικρή, είναι προτιμότερο να προσπερνούμε κάποια σφάλματα που μπορεί να διέπραξαν οι νομοθέτες ή οι άρχοντες. Γιατί ο λαός δεν θα ωφεληθεί τόσο πολύ από την αλλαγή, ενώ θα ζημιωθεί αν δεν υπακούει στους άρχοντες. Η δυνατότητα του νόμου να διασφαλίζει την τήρηση του και επομένως τη διατήρηση της πολιτικής σταθερότητας, στηρίζεται σε πολύ μεγάλο βαθμό στη συνήθεια. Και αν αντικαθιστούμε εύκολα του παλιούς νόμους με νέους, εξασθενούμε τη δύναμη του νόμου γενικά.»
Ο Αριστοτέλης λοιπόν δίνει την απάντηση για το ποιος είναι ο κύριος υπεύθυνος για την έλλειψη σεβασμού στους νόμους. Επίσης όταν οι νόμοι παραβιάζονται από τους «άρχοντες» ή από τους δικαστές τα πράγματα γίνονται ακόμα χειρότερα.
Το παράδοξο είναι ότι ανάμεσα σε αυτόν τον κυκεώνα της πανεύκολης αλλαγής των νόμων, που χαρακτηρίζει τη χώρα μας, υπάρχει μία εξαίρεση. Το οικογενειακό δίκαιο υψώνεται σαν ένα οχυρό πανίσχυρο, ακλόνητο, παντοδύναμο! Από το 1983 παραμένει ως έχει και συνεχίζει να αντιστέκεται σε οποιαδήποτε αλλαγή. Ακολούθησαν συμβάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων που ψηφίστηκαν από το Ελληνικό κοινοβούλιο αλλά παρέμειναν γράμμα νεκρό, αφού το 1983 μας έχει στοιχειώσει. Η κοινωνία έχει υποστεί δραματικές αλλαγές. Οι ρόλοι μέσα στην οικογένεια άλλαξαν. Η νέες γυναίκες, οι σύγχρονες μητέρες έχουν χειραφετηθεί. Έχουν μπει ενεργά στο χώρο εργασίας, ενώ στους εισακτέους σε ΑΕΙ-ΤΕΙ έχουν υπερτερήσει πλέον του ανδρικού φύλου. Οι άνδρες δεν έχουν πλέον ούτε το ρόλο του κουβαλητή, ούτε το ρόλο του πατέρα αφέντη. Oi άνδρες συμμετέχουν πλέον ενεργά όχι μόνο στην ανατροφή των παιδιών τους, αλλά και στις ιδιαίτερες περιποιήσεις που χρήζει ένα βρέφος.
Το επίσης παράδοξο είναι ότι στο οικογενειακό δίκαιο έχει επικρατήσει κατά κράτος η νομολογία. Η νομολογία είναι το έθιμο, η συνήθεια των δικαστών. Η αφαίρεση της επιμέλειας από τον έναν γονιό γίνεται με έναν αυτοματοποιημένο-αντανακλαστικό τρόπο. Παράδοξο αποτελεί και το γεγονός ότι ο αστικός κώδικας του 1983 προβλέπει την αφαίρεση της επιμέλειας μόνον από έναν κακό, έναν κακοποιητικό γονιό και όχι από τον οποιοδήποτε γονιό γενικά. Ακόμα, παράδοξο αποτελεί το γεγονός ότι στο ελληνικό δίκαιο η νομολογία δεν αποτελεί άμεση πηγή δικαίου, ενώ αμφισβητείται και το κατά πόσο αποτελεί έμμεση πηγή δικαίου. Από τα σχολικά μας χρόνια μαθαίναμε στην αγωγή του πολίτη ότι η νομοθετική εξουσία ασκείται από την κυβέρνηση και το κοινοβούλιο και ότι επίσης η δικαστική εξουσία δεν έχει το δικαίωμα να νομοθετεί.
Οι υπέρμαχοι της αποκλειστικής επιμέλειας χαρακτηρίζονται από μία απίστευτη ένδεια επιχειρημάτων και εκλογικεύουν την καταπάτηση θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ενώ δεν μπαίνουν καν στη διαδικασία να αναρωτηθούν αν η ζημία που αυτή μπορεί να προκαλέσει είναι πολύ μεγαλύτερη από το οποιοδήποτε προσδοκώμενο όφελος.
Συμπερασματικά για να αλλάξει η εικόνα στην Ελλάδα, πρέπει να αλλάξει η συνήθεια, το έθιμο των δικαστών. Για να γίνει αυτό πρέπει να αλλάξει ο νόμος και μάλιστα με τέτοιο τρόπο ώστε να μην αφήνει περιθώρια παρερμηνείας από τους δικαστές.
Κώστας Λαδάκης, ιατρός νευρολόγος
μέλος του ελληνικού και του διεθνούς συμβουλίου κοινής ανατροφής
