Ένα άρθρο της Αγγελικής Σπανού στην Athens Voice,
ΓΙΑ ΝΑ ΔΕΙΤΕ ΤΟ ΠΡΩΤΟΤΥΠΟ ΠΙΕΣΑΤΕ ΕΔΩ
Η Κύπρος κάνει το βήμα: Προωθεί νομοσχέδιο για τον εκσυγχρονισμό του οικογενειακού δικαίου προβλέποντας, μεταξύ άλλων, την κοινή επιμέλεια, ότι δηλαδή για την ανατροφή του παιδιού αποφασίζουν ισότιμα και οι δύο γονείς. Στις περισσότερες χώρες του δυτικού κόσμου αυτό το βήμα έχει ήδη γίνει, είτε ως υποχρεωτικός κανόνας είτε ως δυνητική επιλογή, και η συζήτηση αφορά πλέον την ουσία, πέρα από τις νομικές διευθετήσεις, αφορά δηλαδή το μοίρασμα του χρόνου του παιδιού, την εναλλαγή στην κατοικία του και πώς μπορούν να διασφαλιστούν οι καλύτερες δυνατές συνθήκες για την ψυχική του ισορροπία και ευτυχία. Υπάρχουν πια ασφαλή επιστημονικά δεδομένα που δείχνουν ότι δεν προστατεύει τα συμφέροντα του παιδιού το δόγμα ότι ανήκει στη μητέρα η οποία μετά το διαζύγιο παραχωρεί στον πατέρα δικαιώματα επικοινωνίας και συμμετοχής στη ζωή του ανάλογα με τη διάθεση ή τις απαιτήσεις της. Η συνεπιμέλεια, άλλωστε, δεν αποτελεί απλώς αναγνώριση των δικαιωμάτων των μπαμπάδων και της ισότητας των γονέων, αποτελεί και υπενθύμιση των υποχρεώσεών τους, οι οποίες δεν είναι μικρότερες από εκείνες των μαμάδων.
Στη χώρα μας έχουμε μείνει πίσω. Είναι σημαντικό ότι κατοχυρώθηκε η συντόμευση του χρόνου έκδοσης του συναινετικού διαζυγίου. Ήταν τελικά πολύ εύκολο, δεν έγινε πόλεμος κυβέρνησης-δικηγορικού συλλόγου, και έτσι φάνηκε εκ των υστέρων πόσο αδικαιολόγητο και παράλογο ήταν το προηγούμενο καθεστώς της βασανιστικής αναμονής για να χωρίσουν νομικά δυο άνθρωποι που έχουν συμφωνήσει στους όρους του χωρισμού τους. Τα διαζύγια-εξπρές και το σύμφωνο συμβίωσης για τα ομόφυλα ζευγάρια, σε συνδυασμό με τα ν/σ για την αναδοχή και την ταυτότητα φύλου, ήταν θετικές πρωτοβουλίες της κυβέρνησης που έδειξε τόλμη σε ευαίσθητα θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων, για κάποια από τα οποία δεν υπήρχε πλειοψηφικό κοινωνικό αίτημα. Και αυτό κάνει ακόμη περισσότερο ακατανόητη την καθυστέρηση στη θέσπιση της συνεπιμέλειας για να διασφαλιστεί η ισότητα των δύο γονιών και να σταματήσουν οι διακρίσεις σε βάρος των αντρών.
Αν όχι όλοι, οι περισσότεροι, γνωρίζουμε προσωπικά απελπισμένους μπαμπάδες που ανεβάζουν το ύψος της διατροφής για να κερδίσουν περισσότερο χρόνο επικοινωνίας με το παιδί, που ενημερώνονται και μπορούν να έχουν άποψη μόνο αν η μητέρα το θελήσει για το σχολείο του παιδιού, για τις δραστηριότητές και τις συνήθειές του, για την καθημερινότητά του. Ξέρουμε περιπτώσεις υπεύθυνων πατεράδων που νοιάζονται για τα παιδιά τους αλλά κρατιούνται σε απόσταση γιατί οι πρώην σύζυγοι δεν επιτρέπουν πολλά πολλά και τους «διαθέτουν» το παιδί/τα παιδιά με περιορισμούς σαν να πρόκειται για ιδιοκτησία τους και σαν να τους κάνουν χάρη
Το πρόβλημα ξεκινάει από το γεγονός ότι ο γιος ή η κόρη ζει με τη μαμά και βλέπει τον μπαμπά όσο αφήνει η μαμά ή ο νομοθέτης. Όμως, στην εποχή μας, δεν είναι καθόλου αυτονόητο ότι αυτός ο κανόνας είναι για το καλό του παιδιού και δεν υπάρχει άλλος. Κάθε περίπτωση είναι διαφορετική, υπάρχουν σίγουρα καταστάσεις με αναλογίες, όμως μόνο κάποιος ειδικός μπορεί να πει με βεβαιότητα ποιες είναι οι καλύτερες συνθήκες ζωής για τα παιδιά χωρισμένων γονιών. Η Παιδοψυχιατρική Εταιρεία θα έπρεπε να ρωτηθεί και να απαντήσει για όλα αυτά, όπως επίσης θα έπρεπε να συνεκτιμηθούν έρευνες που έχουν γίνει στο εξωτερικό με εχέγγυα αξιοπιστίας.
Υπάρχουν ακατάλληλες μανάδες, άλλες εκδικητικές και τιμωρητικές απέναντι στον πρώην, άλλες ιδιοτελείς και απορροφημένες από τον εαυτό τους, που σε καμία περίπτωση δεν μεγαλώνουν καλύτερα το παιδί τους εργαλειοποιώντας το. Ισχύει επίσης ότι υπάρχουν ανεύθυνοι και κακοί πατεράδες που δεν εκπληρώνουν τις υποχρεώσεις τους, που θεωρούν το παιδί «προαιρετικό» και δεν αναλαμβάνουν τις ευθύνες τους. Καλές και κακές μαμάδες, καλοί και κακοί μπαμπάδες αλλά μόνο ένα πλαίσιο για όλους, οριζόντια: Η γυναίκα αποφασίζει και ο άντρας ακολουθεί. Αν αποφασίζει σωστά και συμπεριφέρεται έντιμα όλα καλά, αν όχι, ο άντρας υποφέρει και για το παιδί θα φανεί αργότερα τι κόστος θα πληρώσει.
Δεν είναι δίκαιο να έχει την επιμέλεια του παιδιού μόνο η μητέρα. Δεν πρόκειται για ένα φυσικό πλεονέκτημα ή για αδιαπραγμάτευτη αρχή. Είναι η ώρα να κατοχυρωθεί η συνεπιμέλεια και να αναπτυχθούν κοινωνικές δομές στήριξης των οικογενειών με χωρισμένους γονείς για να λύνονται τα προβλήματα με πολιτισμένο τρόπο. Αυτό είναι ένα αίτημα των υπεύθυνων μπαμπάδων και πρέπει να το προωθήσουν οι μαμάδες που αγαπούν τα παιδιά τους γι’ αυτό που είναι ή που μπορούν να είναι και όχι γι’ αυτό που τους δίνουν πίσω μόνο και μόνο επειδή γέννησαν.
Το σχόλιό μας :
Θα συμφωνήσουμε στα περισσότερα, διαφωνούμε έντονα στο ότι είναι αίτημα των μπαμπάδων ή καλύτερα μόνο των μπαμπάδων. Τι να πει το 10 % περίπου των γυναικών που “χάνει την επιμέλεια” σε όφελος των ανδρών;
Πως είναι αίτημα των μπαμπάδων όταν είναι υπέρ της συνεπιμέλειας οι γυναικείες οργανώσεις, επιστημονικές οργανώσεις, διεθνείς οργανισμοί και θεσμοί όπως ο συνήγορος του παιδιού και η Εκκλησία της Ελλάδος;
Ας μην ξεχνάμε ότι οι κυρίες βουλευτές της επιτροπής ισότητας της κοινοβουλευτικής συνέλευσης του Συμβουλίου της Ευρώπης ψήφισαν το ψήφισμα 2079/2015 .
Περιορίζοντας το ζήτημα της συνεπιμέλειας (καλύτερα της κοινής ανατροφής) σε μια διαμάχη μεταξύ ανδρών – γυναικών, το στερούμε από το νόημά του : το ότι είναι ένα νέο μοντέλλο κοινωνικής συμβίωσης, ένα βήμα προς την προσωπική ευτυχία, την προσωπική ολοκλήρωση ανδρών και γυναικών, μέσα σε ένα κόσμο χωρίς διακρίσεις, χωρίς αποκλεισμούς, με ισόρροπη προσωπική και επαγγελματική ζωή για όλους, με δημόσια υγεία και ψυχική υγεία και άνοδο της γεννητικότητας.
Για το πετύχουμε χρειάζεται κατ’ ελάχιστον : κοινή επιμέλεια σε κάθε περίπτωση καλών γονέων, καμία ξεχωριστή διάταξη για τα εκούσια και δικαστικά αναγνωρισμένα παιδιά εκτός γάμου, ίσο χρόνο και με τους δύο γονείς όταν ο δικαστής κανονίζει το πως θα μεγαλώσει το παιδί, ως κατοικία του παιδιού η τελευταία κοινή κατοκία των γονέων του και αυτή ν’ αλλάζει μόνο με συμφωνία των γονέων ή με δικαστική απόφαση, οι νέες διατάξεις να επιτρέπουν τη μεταρρύθμιση των παλιότερων δικαστικών αποφάσεων. Και επιπλέον υποστηρικτικούς κοινωνικούς θεσμούς όπως δικαστικές κοινωνικές υπηρεσίες οργανωμένες κατά το πρότυπο του ιδιωτικού τομέα, “αντικειμενικές αξίες” διατροφής τέκνων, σχέδια ανατροφής παιδιών (parenting plans) …
Καιρός είναι να μιλήσουμε για όλ’ αυτά, έχουμε περάσει στην ΕΠΟΜΕΝΗ ΜΕΡΑ !
Ι.Παπαρρηγόπουλος,
πρόεδρος ΔΣ Συλλόγου Συνεπιμέλεια
