Η θέση της Γονικής Αποξένωσης στο ICD-11 ( International Classification of Diseases- 11 )

Του William Bernet

29 Μαΐου 2019

Η Διεθνής Ταξινόμηση των Νοσημάτων, 11η έκδοση (ICD-11) βρισκόταν υπό εξέλιξη εδώ και αρκετά χρόνια. Σε πρώιμο στάδιο, αρκετοί συνάδελφοι και εγώ επικοινωνήσαμε με το προσωπικό της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας (ΠΟΥ – WHO) που συμμετείχε στη διαδικασία αναθεώρησης της ICD-10. Ζητήσαμε από το προσωπικό της ΠΟΥ να συμπεριλάβει τη γονική αποξένωση ως διάγνωση στο ICD-11 και μας ενθάρρυναν να υποβάλουμε μία γραπτή πρόταση.

Αρχικά, υποβάλαμε μια γραπτή πρόταση σχετικά με τη γονική αποξένωση στα άτομα που ασχολήθηκαν με το σκέλος της ψυχικής υγείας του ICD-11. Κάποια στιγμή, το ICD-11 ξεκίνησε να εμφανίζεται draft σε έκδοση beta και ενθάρρυναν όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη να εγγραφούν προκειμένου να συμμετάσχουν στη διαδικασία αυτή. Αρκετά μέλη της ομάδας μελέτης της γονικής αποξένωσης (PASG) εγγράφηκαν. Σε αυτό το σημείο ήταν σαφές ότι η γονική αποξένωση δεν θα αποτελούσε ξεχωριστή διάγνωση κατά το ICD -11, αλλά φάνηκε πιθανό ότι θα μπορούσε να περιληφθεί στο κείμενο της ICD-11 με κάποιο άλλο τρόπο.

Τον Αύγουστο του 2016, υπέβαλα προτάσεις για την έκδοση beta του ICD-11 σύμφωνα με τις οποίες η γονική αποξένωση (“parental alienation” και “parental estrangement”) θεωρούνται «στενότεροι όροι» μιας θεσπισμένης διάγνωσης του ICD-11, της διαταραχής σχέσης φροντιστή-παιδιού. Υπήρχαν κάποια σχόλια – υπέρ και κατά – των προτάσεών μου. Μετά από μερικούς μήνες, το προσωπικό του ICD-11 υλοποίησε εν μέρει τις προτάσεις μου. Δηλαδή, συμπεριέλαβαν επισήμως την γονική αποξένωση ως στενότερο όρο του προβλήματος σχέσεων φροντιστή-παιδιού. Αυτό σημαίνει ότι η γονική αποξένωση (alienation and estrangement) είναι “όροι ευρετηρίου”. Με άλλα λόγια, όταν κάποιος ψάχνει τον δείκτη ICD-11 για την αποξένωση, θα βρει αυτούς τους όρους και θα μεταφερθεί αυτόματα στη σελίδα για της διαταραχής στις σχέσης φροντιστή – παιδιού. Ωστόσο, το προσωπικό του ICD-11 δεν υιοθέτησε όλους τους ορισμούς που πρότεινα.

Στις 18 Ιουνίου 2018, εγκρίθηκε η τελική έκδοση του ICD-11 και δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα του ICD-11. Σε αυτό το σημείο, φαινόταν σωστό να πούμε: “Η γονική αποξένωση βρίσκεται στο ευρετήριο του ICD-11.” Επίσης, “Η γονική αποξένωση είναι συνώνυμο του όρου διαταραχή σχέσης φροντιστή – παιδιού ” και ούτω καθεξής. Από τον Ιούνιο του 2018 έως τον Μάιο του 2019, κάθε ενδιαφερόμενος μπορούσε να εγγραφεί στην ιστοσελίδα του ICD-11 και να δημοσιεύσει σχόλια και προτάσεις σχετικά με το κείμενο της τελικής έκδοσης του ICD-11. Προφανώς, το προσωπικό της ΠΟΥ συνέχισε να εξετάζει αναθεωρήσεις στην τελική τους έκδοση, βασισμένο στα σχόλια των κλινικών ιατρών, των ερευνητών και του κοινού. Τους επόμενους μήνες, η ιστοσελίδα του ICD-11 πλημμυρίστηκε με σχόλια υπέρ και κατά του να συμπεριληφθεί η γονική αποξένωση στο ICD-11. Υπήρχε επίσης η δυνατότητυα για τους αναγνώστες να “ψηφίσουν” υπέρ ή κατά των σχολίων που είχαν αναρτηθεί. Γενικά, υπήρχαν πολύ περισσότερες “ψήφοι” υπέρ του να περιληφθεί η γονική αποξένωση απ’ ότι κατά του να περιληφθεί.

Ίσως το πιο προκλητικό σχόλιο κατά του να περιληφθεί η γονική αποξένωση στο  ICD-11 έφερε το όνομα “Συλλογικό σημείωμα ανησυχίας προς την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας”, γονική αποξένωση στο ICD-11, σελίδα 2,” που  εκπονήθηκε από διάφορους από μακρού χρόνου αρνητές της γονικής αποξένωσης και που είχε πολλές ανακρίβειες ως προς το θέμα.

Μερικοί συγγραφείς διαμαρτυρήθηκαν ότι ορισμένα άτομα που ευνοούσαν την έννοια της γονικής αποξένωσης είχαν πει ότι η ICD-11 είχε επίσημα υιοθετήσει τη θεωρία γονικής αποξένωσης. Το προσωπικό του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας επεσήμανε: “Οι καταχωρίσεις σε ευρετήριο χρησιμεύουν για να είναι σε θέση να κωδικοποιήσουν, σε περίπτωση που ένας τέτοιος όρος μεταφερθεί. Οι καταχωρίσεις σε ευρετήρια δεν μπορούν σε καμία περίπτωση να ερμηνευθούν και δεν πρέπει να ερμηνευθούν ως υποστήριξη ή πρόθεση υποστήριξης των υποκείμενων εννοιών “.(Team WHO, April 16, 2019).

Στις 25 Μαΐου 2019, η Παγκόσμια Συνέλευση Υγείας ενέκρινε την τελική έκδοση του ICD-11, ώστε τα κράτη μέλη να μπορούν να προγραμματίσουν τον τρόπο χρήσης της νέας έκδοσης, να προετοιμάσουν τις μεταφράσεις και να εκπαιδεύσουν τους επαγγελματίες υγείας. Το ICD-11 θα τεθεί σε ισχύ την 1η Ιανουαρίου 2022.

Η ανακοίνωση της 25ης Μαΐου 2019 βρίσκεται στο : //www.who.int/news-room/detail/25-05-2019-world-health-assembly-update.

Υπάρχουν δύο εκδόσεις του ICD-11 διαθέσιμες στο Διαδίκτυο. Πρώτον, η έκδοση του ICD-11 για μηχανές αναζήτησης – “browser”. Είναι αυτή που οι επαγγελματίες του ιατρικού κλάδου, τα άτομα που κωδικοποιούν διαγνώσεις και το κοινό θα βρουν αν αναζητήσουν τον όρο. Η διεύθυνση URL για την έκδοση του προγράμματος περιήγησης είναι: //icd.who.int/browse11/l-m/en. Εάν μεταβείτε σε αυτή την αρχική σελίδα του προγράμματος περιήγησης, μπορείτε να αναζητήσετε τον όρο “alienation” και θα μεταφερθείτε στη σελίδα διάγνωσης για τα προβλήματα σχέσης  φροντιστή – παιδιού. Σημειώστε ότι στην κορυφή της σελίδας του προγράμματος περιήγησης αναφέρεται ως ημερομηνία έκδοσης αυτή του Απριλίου 2019, οπότε είναι τρέχουσα. Η έκδοση του προγράμματος περιήγησης καλείται επίσης το μπλε ICD-11.

Το κοινό μπορεί επίσης να μεταβεί στην έκδοση του ICD-11 (πορτοκαλί έκδοση), η οποία έχει πρόσθετες λεπτομέρειες. Η διεύθυνση URL για τα προβλήματα σχέσης φροντιστή-παιδιού στην πορτοκαλί έκδοση είναι: //icd.who.int/dev11/l-m/en#///id.who.int/icd/entity/547677013.

Αν πάτε εκεί, θα δείτε ότι η αποξένωση αναφέρεται ως “όρος ευρετηρίου” στα προλήματα σχέσης φροντιστή-παιδιού. Αυτό απλά σημαίνει ότι αυτός ο όρος είναι αναγνωρίσιμος όταν ένας χρήστης ψάχνει για αυτό στο ICD-11, και αυτός ο όρος μεταφέρει  αυτόματα το πρόβλημα του αναγνώστη στη κατηγορία σχέση φροντιστή-παιδιού.

Παρόλο που η τελική έκδοση του ICD-11 εγκρίθηκε από την Παγκόσμια Συνέλευση για την Υγεία, είναι πιθανό  να γίνουν αλλαγές στα επόμενα χρόνια. Εάν εντοπιστούν επιπρόσθετες ασθένειες ή αποκτηθούν πρόσθετες γνώσεις σχετικά με τις ιατρικές παθήσεις, υπάρχει μηχανισμός για την σταδιακή ενημέρωση του ICD-11. Έτσι, είναι πιθανό τόσο οι υπερασπιστές όσο και αυτοί που αρνούνται τη γονική αποξένωση να συνεχίσουν να υποβάλλουν τις απόψεις τους στο προσωπικό της ICD-11 για να τις εξετάσει.

* O William Bernet είναι καθηγητής Ψυχιατρικής στις Η.Π.Α. και ειδικός στα θέματα Γονικής Αποξένωσης. Είναι δραστήριο μέλος της Ομάδας μελέτης κατά της Γονικής Αποξένωσης της οποίας είναι επίσης μέλος ο Σύλλογος Συνεπιμέλεια..