Το ICSP ως συνδεδεμένη με το Συμβούλιο της Ευρώπης οργάνωση συμμετέχει στις εργασίες του και στο επίκαιρο ζήτημα της μελέτης των συνεπειών της πανδημίας CoVid-19. Στην σύνοδο της 22 – 23 Ιουνίου 2020 θα παρουσιαστεί η ακόλουθη εισήγηση.
του Michel Grangeat, προέδρου της ευρωπαϊκής επιτροπής του ICSP (International Council on Shared Parenting)
Το ICSP διεξήγαγε έρευνα για τις επιπτώσεις της πανδημίας στην κοινή ανατροφή (shared parenting) στις χώρες της Ευρώπης. Η συλλογή στοιχείων δεν ολοκληρώθηκε ακόμα αλλά παρέχονται εδώ [σημ. Με την ευκαιρία της συνόδου στο ΣτΕ της 22ας και 23η2 Ιουνίου 2020] μερικά προκαταρκτικά ευρήματα από 11 Ευρωπαϊκές χώρες για να διαφωτιστούν κρίσιμες ανησυχίες και κατευθύνσεις για την βελτίωση της προστασίας των δικαιωμάτων και της ευημερίας των παιδιών που ζουν σε οικογένειες που έχουν χωρίσει ή που έχουν ανασυσταθεί.
Κατά τη διάρκεια της πανδημίας, πολλές κυβερνήσεις απεφάνθησαν ότι οι μεταβάσεις μεταξύ των κατοικιών των γονέων θα έπρεπε να διατηρηθούν (Γαλλία), μερικές φορές μετά την επέμβαση των ΜΚΟ (Ελβετία). Παρόλα αυτά, τοπικοί περιορισμοί προέκυψαν για λόγους προστασίας της υγείας (π.χ. περιορίζοντας τα ταξίδια σε τρία Σαββατοκύριακα στην Πορτογαλία) Μερικές χώρες δεν έλαβαν αποφάσεις για τους γονείς που είχαν χωρίσει (Ιταλία). Λιγότερες χώρες έντονα αποθάρρυναν τις μετακινήσεις (Σλοβενία). Πρέπει να σημειωθεί ότι είναι δύσκολο να διαμορφωθεί μια πλήρης εικόνα της κατάστασης σε χώρες όπου αυτές οι αποφάσεις έχουν ανατεθεί σε τοπικές αρχές (Ισπανία). Μία ευρύτερη Ευρωπαϊκή συνεργασία είναι επιθυμητή για να εξασφαλιστούν τα δικαιώματα των παιδιών και η επαφή τους και με τους δύο γονείς τους όταν ζουν σε διαφορετικές χώρες (Γερμανία).
Τα περισσότερα οικογενειακά δικαστήρια εξέτασαν μόνο επείγουσες υποθέσεις (δηλαδή για παιδιά σε κίνδυνο) με συγκεκριμένα μέτρα προστασίας ή μέσω Διαδικτύου (Βέλγιο). Γενικά, όλες οι υποθέσεις αναβλήθηκαν και ανεστάλησαν οι προθεσμίες, το ίδιο και για τις κοινωνικές υπηρεσίες (Ελλάδα, Ιταλία). Μερικές φορές τα ιδρύματα οικογενειακής διαμεσολάβησης προσέφεραν δωρεάν διαδικτυακές υπηρεσίες διαμεσολάβησης, αλλά δεν υπάρχουν πληροφορίες σχετικά με την χρήση αυτής της υπηρεσίας (Πορτογαλία). Σε όλες τις χώρες, υπήρχαν αισθητοί περιορισμοί στις δικαστικές ενέργειες λόγω του αντίκτυπου της πανδημίας στο προσωπικό της δικαιοσύνης.
Σε πολλές περιπτώσεις, οι χωρισμένοι γονείς έχουν αλλάξει τον τρόπο επικοινωνίας τους με τα παιδιά τους. Όπως ήταν αναμενόμενο, ορισμένοι γονείς προσπάθησαν να χρησιμοποιήσουν το lockdown για να απομακρύνουν το παιδί από τον άλλο γονέα. Ωστόσο, εφημερίδες ή άλλα μέσα ενημέρωσης ανέφεραν ότι πολλοί γονείς αύξησαν τον χρόνο διαμονής του παιδιού με κάθε γονέα για να επιτρέψουν σε κάθε γονέα να εργάζεται πιο εύκολα από απόσταση και να μοιράζεται τη συμμετοχή τους στην εκπαίδευση και το διάβασμα παιδιών (Γαλλία ή Σκωτία). Σε ορισμένες περιπτώσεις, δικαστικές κατεπείγουσες διαδικασίες επέτρεψαν σε μοναχικούς γονείς να λάβουν αποζημίωση για τις ημέρες εργασίας που έχασαν με τα παιδιά τους (Λουξεμβούργο).
Ο αντίκτυπος στην ενδοοικογενειακή βία και τη βία κατά των παιδιών δεν αποδεικνύεται πραγματικά, γιατί στις περισσότερες χώρες, τα τελικά στοιχεία δεν είναι ακόμη γνωστά. Ωστόσο, ορισμένες τάσεις προκύπτουν από την έρευνα. Στις περισσότερες χώρες, είχαν ληφθεί τα κατάλληλα μέτρα για τη μείωση της ενδοοικογενειακής βίας, γενικά ενισχύοντας τις διαδικτυακές υπηρεσίες βοήθειας. Ο αριθμός των κλήσεων έχει αυξηθεί, αλλά ο αριθμός των περιπτώσεων παραμένει ο ίδιος όπως συνήθως (Ισπανία). Αυτό που προκαλεί μεγάλη ανησυχία είναι η αύξηση των περιπτώσεων βίας κατά των παιδιών: ο αριθμός των κλήσεων προς υπηρεσίες πρόνοιας των παιδιών έχει μερικές φορές αυξηθεί δραματικά (π.χ. + 89% στη Γαλλία).
Το ICSP ζητά να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή σε ευάλωτες ομάδες, στις οποίες συμπεριλαμβάνονται τα παιδιά των οποίων οι γονείς έχουν χωρίσει (CEPEJ 2020-8rev). Ζητούμε επίσης την ανάπτυξη κοινών γονικών ευθυνών σε όλες τις χώρες, για να εξασφαλίζεται το δικαίωμα του παιδιού να διατηρεί προσωπικές σχέσεις και άμεση επαφή και με τους δύο γονείς σε τακτική βάση, ακόμη και σε περιόδους κρίσης στην υγεία (2079-2015 APCE).
