«Υπάρχουν, σε κάθε εποχή, νέα λάθη που πρέπει να διορθωθούν, και νέες προκαταλήψεις πρέπει να καταπολεμηθούν»

Σάμιουελ Τζόνσον

Ο όρος Σουφραζέτες επινοήθηκε από την εφημερίδα DailyMail σαν ένας υποτιμητικός χαρακτηρισμός για τα μέλη του κινήματος υπέρ του δικαιώματος ψήφου στις γυναίκες, το οποίο δραστηριοποιήθηκε στα τέλη του 19ου και τις αρχές του 20ου αιώνα στο Ηνωμένο Βασίλειο.       Ο κόσμος της εποχής όταν άκουγε γυναίκα ψηφοφόρος φανταζόταν ένα ζοφερό μέλλον. Οι γυναίκες θα αδιαφορούσαν για τα παιδιά τους, θα σύχναζαν σε μπαρ, θα κάπνιζαν, θα έπιναν αλκοόλ και θα χαρτόπαιζαν κτλ. Όσοι τάσσονταν κατά του κινήματος υποστήριζαν πως δεν έπρεπε να δοθεί δικαίωμα ψήφου στις σουφραζέτες, επειδή ήταν υπερβολικά συναισθηματικές και ανίκανες για ορθολογική σκέψη, σε αντίθεση με τους άντρες.Οι σουφραζέτες συχνά επικρίνονταν και από γυναίκες που πίστευαν ότι οι ακτιβίστριες αυτές προδίδουν τον ρόλο της μητέρας και της συζύγου. Με την έναρξη του 1^ου Παγκοσμίου Πολέμου περίπου 1000 σουφραζέτες ήταν φυλακισμένες στο Ηνωμένο Βασίλειο. Κατά τη διάρκεια του Πολέμου και λόγω της απουσίας των ανδρών στο μέτωπο, οι γυναίκες ανέλαβαν παραδοσιακούς ανδρικούς ρόλους. Αυτό έδωσε την ευκαιρία στις γυναίκες να καταξιωθούν ως εξίσου ικανές με τους άνδρες. Έτσι στις 6 Φεβρουαρίου 1918 περίπου 8,4 εκατομμύρια γυναίκες απέκτησαν δικαίωμα ψήφου στο Ηνωμένο Βασίλειο.

Η εμπειρία μας από τις δικαστικές αίθουσες μας αποδείξει ότι αποτελεί «κόκκινο πανί» ο πατέρας που τολμάει να ζητήσει συνεπιμέλεια (μία γυναίκα που τυχόν ζητήσει συνεπιμέλεια γίνεται εύκολα αποδεκτή). Η συνεπιμέλεια αντιμετωπίζεται ως ένα «καινό δαιμόνιο» (όταν τη ζητάει ο πατέρας). Για το δικανικό μας σύστημα είναι προτιμότερος ο πατέρας που ζητάει την αποκλειστική επιμέλεια διότι συμβαδίζει με τα κοινωνικά στερεότυπα, ενώ ο πατέρας που ζητάει την συνεπιμέλεια κινδυνεύει να αντιμετωπιστεί με μεγαλύτερη «αυστηρότητα» (ή ορθότερα με μεγαλύτερη μεροληψία εις βάρος του). Δυστυχώς οι νομικοί μας είναι τόσο πολύ εμποτισμένοι με τα στερεότυπα της αποκλειστικής επιμέλειας που ακόμα και νεαρής ηλικίας νομικοί θεωρούν θράσος το αίτημα της συνεπιμέλειας όταν αυτό εκφράζεται από έναν πατέρα. Για να είμαστε δίκαιοι υπάρχουν και νομικοί που αντιμετωπίζουν αυτόν τον πατέρα με μεγαλύτερη επιείκεια. Τον θεωρούν απλώς γραφικό.

“Με τον όρο ψυχολογιοποίηση εννοούμε την εγκαθίδρυση ενός αιτιολογικού δεσμού ανάμεσα στην κοινωνική συμπεριφορά ή στον ιδεολογικό λόγο και τα ψυχολογικά χαρακτηριστικά του προσώπου ή των προσώπων που την εκφράζουν”.(Παπαστάμου, 1989). Οι πρώτες φεμινίστριες, σύμφωνα με τα στερεότυπα που έπλασαν οι αντίπαλοι τους γι’ αυτές, απεικονίζονταν ως ανδροπρεπείς γυναίκες που μισούσαν τους άνδρες και εγκατέλειπαν την οικογένειά τους. Έτσι χρησιμοποιούνταν εναντίον τους επιχειρήματα που εστίαζαν στην υποτιθέμενη προσωπικότητα των φεμινιστριών που όμως οι ίδιοι οι αντίπαλοι τους είχαν εφεύρει γι’ αυτές. Δηλαδή προέβαλαν ως αιτία των αγώνων των φεμινιστριών την ψευδή και με αρνητικό πρόσημο προσωπικότητα τους και όχι την πραγματική αιτία που ήταν η στέρηση του δικαιώματος του εκλέγειν και του εκλέγεσθαι. Αυτή η διαδικασία ήταν μία μορφή ψυχολογιοποίησης.

Σήμερα οι πατέρες που αγωνίζονται για την συνεπιμέλεια «χαίρουν» ανάλογης αντιμετώπισης από το δικανικό μας σύστημα. Ως αιτία των αγώνων τους προβάλλεται η ψευδής με αρνητικό πρόσημο προσωπικότητα τους που το ίδιο το δικανικό μας σύστημα έχει πλάσει γι’ αυτούς. Πολλοί εκπρόσωποι του δικανικού μας συστήματος κατηγορούν τους πατέρες αυτούς ως γονείς που έχουν εγκαταλείψει τα παιδιά τους και ότι αυτοί είναι οι αποκλειστικά υπεύθυνοι για την αποξένωση τους από τα παιδιά τους. Το δικανικό μας σύστημα υπερασπίζεται έτσι τα στερεότυπα του, την αυθεντία του και τελικά την εξουσία του. Γι’ αυτό και τιμωρούνται παραδειγματικά οι πατέρες που εναντιώνονται σε αυτά. Σύμφωνα με τη διαδικασία της ψυχολογιοποίησης οι πατέρες που απαιτούν την συνεπιμέλεια το κάνουν γιατί είναι «προβληματικοί» και όχι γιατί καταπατούνται τα δικαιώματα τους.

Υπάρχει άραγε κανείς στη σύγχρονη δυτική κοινωνία που να πιστεύει ότι ένας άνδρας δεν μπορεί να αλλάξει την πάνα ενός βρέφους ή να σιτίσει ένα βρέφος; Η απάντηση είναι ναι και αυτός είναι αποκλειστικά και μόνο το δικανικό μας σύστημα το οποίο υποστηρίζει τη βιοκοινωνική υπεροχή της μητέρας. Το δικανικό μας σύστημα θεωρεί θράσος την ενέργεια ενός πατέρα να ζητήσει την συνεπιμέλεια. Γι’ αυτό το λόγο ο νομοθέτης δεν πρέπει να αφήσει την επιλογή στο δικανικό μας σύστημα. Πρέπει να νομοθετήσει μια γνήσια αυθεντική συνεπιμέλεια.

Κώστας Λαδάκης, ιατρός