Η διεθνής συνδιάσκεψη για την υπογραφή της Διεθνούς Σύμβασης για τα δικαιώματα του παιδιού διαρκούσε περισσότερο από μία δεκαετία. Για να επιτευχθεί συναινεση χρειάστηκε να προβλεφθεί μια ρήτρα διαφυγής προκειμένου να επιτευχθεί η διεθνής συναίνεση για την υπογραφή της σύμβασης : το «βέλτιστο συμφέρον του παιδιού».
Έτσι δόθηκε η ευκαιρία στην εσωτερική έννομο τάξη να ενσωματώσει αλλά και να προσαρμόσει τις νέες αρχές στις επιστημονικές και κοινωνικές εξελίξεις.
Αυτή η ρήτρα, τόσο στην Ελλάδα όσο και σε πολλές άλλες χώρες, οδήγησε σε αποκλίνουσες ερμηνείες των αρχών του διεθνούς δικαίου. Πρόκειται για το νομολογιακό έθιμο της αποκλειστικής επιμέλειας καθώς και τη διατήρηση των διατάξεων για παιδιά εκτός γάμου.
Χρειάστηκε, τρείς δεκαετίες μετά, η συστηματική επέμβαση των οργάνων των διεθνών οργανισμών προστασίας που ασκούν τον διεθνή έλεγχο για να εξασφαλιστεί η ορθή εφαρμογή των διατάξεων.
Η Επιτροπή του ΟΗΕ στη Γενεύη για τα Δικαιώματα του Παιδιού, αρμόδια από την ίδια την Δ.Σ.Δ.Π. για την εφαρμογή της, έκρινε σκόπιμο να εκδώσει αναλυτικές ερμηνευτικές οδηγίες σε πολυσέλιδο οδηγό ερμηνείας της έννοιας «συμφέρον του παιδιού» (δείτε το ολόκληρο στο τέλος)
Με το Γενικό Σχόλιο 14 (2013) το ως άνω διεθνές όργανο αναφέρει ότι ο όρος υπήρχε από παλιά και συναντάται στη ΔΣΔΠ συναντάται σε πολλά άρθρα (9, 10, 18, 20, 21, 37, 40 όπως και σε σχετικές διεθνείς συμβάσεις δίνοντας έτσι την συνέχεια και την ιστορική εξέλιξη της έννοιας αυτής κοινής σε όλα τα διεθνή συμβατικά κείμενα.
Στην παράγραφο 4 της έκδοσης μας λέει ότι «μία απόφαση ενηλίκων για το συμφέρον του παιδιού δεν μπορεί να καταργήσει την υποχρέωση σεβασμού όλων των δικαιωμάτων του παιδιού που προστατεύονται από την παρούσα σύμβαση». Επίσης ότι δεν υπάρχει ιεραρχία των δικαιωμάτων του παιδιού και ότι κανένα δικαίωμα δεν μπορεί να λάβει αρνητική ερμηνεία εν ονόματι του συμφέροντος του παιδιού.
Στη παράγραφο 32 επαναλαμβάνει την εξατομικευμένη (case – by – case) κρίση για κάθε περίπτωση. Στην παράγραφο 34 μας λέει το πολύ σημαντικό ότι πρέπει να συνδεθούν οι επιστήμες (νομική και ιατρική και άλλες) και ν’ ερμηνεύσουν από κοινού το συμφέρον του παιδιού.
Σημειώνει ότι έχει γίνει κακή χρήση της έννοιας συμφέρον του παιδιού από Κράτη ή κρατικές αρχές (τα Δικαστήρια για παράδειγμα στην Ελλάδα) ή από τους γονείς που υπερασπίζονται τα δικά τους συμφέροντα σε δίκες επιμέλειας ή από επαγγελματίες που απλά δεν θέλουν ν’ ασχοληθούν με τις υποθέσεις σε βάθος.
Και καταλήγει στην παράγραφο 60 στην πιο σημαντική κατά τη γνώμη μας παρατήρηση : ερμηνεύει το άρθρο 9 της ΔΣΔΠ ως «κανένα παιδί δεν μπορεί αποχωριστεί τους γονείς του χωρίς τη θέλησή τους …»
Δηλαδή ΧΩΡΙΣ ΤΗ ΘΕΛΗΣΗ ΤΩΝ ΓΟΝΕΩΝ!»
Η πολυσέλιδη αυτή έκδοση πραγματοποιήθηκε για να εξειδικευτεί η βασική αρχή της Δ.Σ.Δ.Π. ότι το βέλτιστο συμφέρον του παιδιού επιβάλει να το ανατρέφουν και οι δύο «καλοί» γονείς του είτε είναι παντρεμένοι είτε όχι είτε ζουν μαζί είτε όχι.
Πολλά άλλα κείμενα διεθνών οργάνων επαναλαμβάνουν τις ίδιες αρχές. Σε άλλη έκδοσή της η Επιτροπή του ΟΗΕ της Γενεύης, στο Εγχειρίδιο Εφαρμογής της ΔΣΔΠ επαναλαμβάνει, ότι κάθε επέμβαση στις οικογενειακές σχέσεις του παιδιού πρέπει να προβλέπεται από το νόμο, να συνάδει με τις λοιπές αρχές και διατάξεις της ΔΣΔΠ, και να δικαιολογείται ενόψει των περιστάσεων. Το άρθρο 9 είναι κρίσιμο γιατί αυτό θέτει τις προϋποθέσεις για τον χωρισμό του παιδιού με τον ή τους γονείς του.
Άλλο πρόσφατο εγχειρίδιο εφαρμογής είναι και αυτό που εκδόθηκε με τη συνεργασία Ευρωπαϊκής Ένωσης και Συμβουλίου της Ευρώπης. (δείτε το στο τέλος) Σημειώνεται ότι πραγματοποιήθηκε κοινή έκδοση γιατί η προσπάθεια πλέον και οι κατευθύνσεις του δικαίου είναι κοινές. Η Ε.Ε. παραπέμπει στο δίκαιο του Σ.τ.Ε. Επιλέξει στο εγχειρίδιο αναφέρεται :
«Ο Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ ενσωματώνει στο δικαίωμα αυτό την υποχρέωση να δίνεται σημασία στο υπέρτατο συμφέρον του παιδιού (Άρθρο 24 παράγραφος 2)140. Μολονότι η υποχρέωση διαφύλαξης του υπέρτατου συμφέροντος του παιδιού δεν κατοχυρώνεται ρητά στην ΕΣΔΑ, το ΕΔΔΑ ενσωματώνει την υποχρέωση αυτή στη νομολογία του»
Op. cit. Implementation Handbook for the C.R.C. Unicef 2007, «Any arrangements permitting interference with a child’s family must be set out in the law and must not be arbitrary, must be compatible with the other principles and provisions of the Convention, and must be reasonable in the particular circumstances. Article 9 is especially relevant, setting out the conditions for any separation of the child from his or her parents».
Εγχειρίδιο σχετικά με την Ευρωπαϊκή Νομοθεσία για τα δικαιώματα του παιδιού, Ε.Ε. και ΣτΕ, 2015,
ΔΕΙΤΕ ΤΟ ΠΡΩΤΟΤΥΠΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΤΟΥ ΣΧΟΛΙΟΥ (14) 2013
General Comment No 14 (2013) of the
ΚΑΙ ΤΟ ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΣτΕ
https://www.echr.coe.int/Documents/Handbook_rights_child_ELL.pdf
Pingback: Για την εκδήλωση της ένωσης αστικολόγων, 18 Δεκεμβρίου 2020 | Synepimelia.gr