Στις 18 Δεκεμβρίου 2020 διοργανώθηκε διαδικτυακή ημερίδα από την ένωση αστικολόγων με θέμα τη Γονική Μέριμνα.
Η ένωση αστικολόγων δεν έχει πάρει θέση στο ζήτημα της συνεπιμέλειας γιατί τα μέλη της υποστηρίζουν και τις δύο απόψεις. Το ίδιο και οι δεκάδες συμμετέχοντες στην εκδήλωση.
Η κυρία Δ. Παπαδοπούλου Κλαμαρή και η κυρία Κ. Φουντεδάκη, οι δύο εισηγήτριες της ν.π. επιτροπής τις οποίες διόρισε ο πρόεδρός της κύριος Ι. Τέντες, έκαναν το hosting.
Παρακαλώ διαβάστε τις σκέψεις και τα σχόλιά μου στη παρουσίαση της κυρίας Φουντεδάκη αρχικά, λόγω του ιδιαίτερου ενδιαφέροντος όσων αναφέρει. Θ’ακολουθήσουν και σχόλια για τις άλλες παρουσιάσεις.
****
Η κυρία Φουντεδάκη μίλησε για μία “παραδοξότητα στη νομοπαρασκευαστική διαδικασία. Γιατί η επιτροπή μετά από πολλές συνεδριάσεις εισηγήσεις και ψηφοφορίες κατέθεσε ένα σχέδιο και έχει έρθει στη δημοσιότητα ένα άλλο σχέδιο το οποίο διαφέρει ουσιωδώς από το σχέδιο της επιτροπής.”
Κατά τη γνώμη μου η παραδοξότητα έγκειται στο ότι η κυρία εισηγήτρια ανέλαβε καθήκοντα ως μέλος της επιτροπής ενώ ήταν αντίθετη με τη κυβερνητική πολιτική. Ο Υπουργός Δικαιοσύνης, ήδη από το φθινόπωρο 2019, είχε εξαγγέλλει την εισαγωγή της συνεπιμέλειας και της αρχής δύο γονείς για το παιδί.
Μήπως η κυρία Φουντεδάκη αποδέχθηκε το διορισμό τον Απρίλιο 2020 για να περάσει τις δικές της απόψεις σαμποτάροντας τη κυβερνητική πολιτική; Ποιά μπορεί να είναι η τύχη ενός κειμένου που βρίσκεται εκτός κυβερνητικής πολιτικής, ακόμα και αν το ψήφισε η πλειοψηφία των μελών της επιτροπής;
Δε δημοσιεύθηκαν τα πρακτικά της επιτροπής για να ξέρουμε το ποιος ψήφισε τι και το τι έλεγαν οι προτάσεις που καταψηφίστηκαν που μπορεί να τύχαιναν αποδοχής από τη κυβέρνηση.
Στη δημοκρατική μας κοινωνία δεν νομοθετούν οι νομικοί αλλά το νομοθετικό σώμα. Αν η προστασία του Αστικού Κώδικα ήταν έργο του νομικού, θα είχαμε μείνει στο δίκαιο των αειμνήστων ημών βυζαντινών αυτοκρατόρων.
***
H επιτροπή του ΟΗΕ για τα δικαιώματα του παιδιού με το General comment 14 (2013) θέτει τον κανόνα: (α) κοινή επιμέλεια, το κράτος δεν μπορεί ν’ απομακρύνει κανένα γονιό από την ανατροφή του παιδιού του χωρίς τη θέληση του ίδιου του γονιού (β) όταν κρίνεται η αφαίρεση της επιμέλειας, δηλαδή για την απόκλιση από τον κανόνα, τότε αυτό πρέπει να γίνει εξειδικευμένα, case by case, για κάθε individual child.
Η κυρία Φουντεδάκη επαναλαμβάνει αυτά που λέμε εμείς μόνο που παραλείπει το κυριότερο. Ότι ο κανόνας είναι η κοινή ανατροφή (κοινή γονική μέριμνα, επιμέλεια και φροντίδα και από τους δύο γονείς) τόσο μέσα στο γάμο όσο και στο διαζύγιο / διάσταση. Και η εξαίρεση είναι το case – by -case. Δηλαδή ότι δεν επιτρέπεται η κατά τεκμήριο αφαίρεση της επιμέλειας.
Έτσι όπως τα παρουσιάζει αντιστρέφει το περιεχόμενο του εγγράφου του ΟΗΕ. Διαβάστε ολόκληρο το συνημμένο κείμενο του ψηφίσματος της επιτροπής του ΟΗΕ. ακολουθείστε το σύνδεσμο General Comment No 14 (2013) of the
Σχηματίστε ιδία αντίληψη διαβάζοντας ολόκληρο το κείμενο. Δεν είναι τυχαίο το ότι το έγγραφο αυτό αποσιωπάται στη χώρα μας. Τις αρχές του εγγράφου αυτού έχουν επαναλάβει πολλά άλλα αντίστοιχα κείμενα διεθνών οργανισμών.
Το General Comment 14 (2013) του ΟΗΕ αλλά και οι συστάσεις του Συμβουλίου της Ευρώπης, του επιτρόπου δικαιοσύνης Ε.Ε. κ.α. δεν θέτουν κανόνες δικαίου όπως αποπροσανατολιστικά αναφέρει η κυρία εισηγήτρια.
Αποτελούν αναμφισβήτητη αυθεντική ερμηνεία δεσμευτικών κανόνων του δημοσίου διεθνούς δικαίου προστασίας δικαιωμάτων του ανθρώπου που είναι δεσμευτική για κάθε εσωτερική έννομη τάξη.
Τους νομικά δεσμευτικούς κανόνες θέτουν η ΔΣΔΠ, η ΕΣΔΑ και τα πρωτόκολλά της, η ευρωπαϊκή σύμβαση άσκησης δικαιωμάτων τέκνων, ο χάρτης θεμελιωδών δικαιωμάτων της Ε.Ε. η σύμβαση για τα παιδιά εκτός γάμου των γονέων τους, η νομοθεσία της Ε.Ε. για τα κοινωνικά δικαιώματα, ενδεικτικά.
Είναι ανεπαρκής νομική προσέγγιση η προστασία των δικαιωμάτων του ανθρώπου και του παιδιού να γίνεται από τους αστικολόγους. Κατά τη γνώμη μου αυτός είναι ένας από τους λόγους της παραδοξότητας στην οποία αναφέρθηκε η κυρία εισηγήτρια.
Αν ήταν αληθές ότι «η νομοθεσία δεν θα πρέπει να προκαθορίζει αφηρημένα ποιος θα πρέπει ασκεί την επιμέλεια (η νομοθεσία) αλλά το θέμα θα πρέπει να κρίνεται ad hoc σύμφωνα με το συμφέρον του παιδιού» τότε γιατί δεν εισηγείται η κυρία Φουντεδάκη να πηγαίνουν οι γονείς στο δικαστή μόλις ένα παιδί γεννηθεί για να κρίνει αν ο ένας ή και οι δύο θ’ ανατρέφουν το τέκνο τους; Τι έχει συμβεί και ο αστικός κώδικας δίνει την κοινή ανατροφή και στους δύο συζύγους ενώ την αρνείται από τους δύο γονείς;
Η κατά τεκμήριο από το δικαστή αφαίρεση της επιμέλειας από τον ένα γονέα στη διάσταση ή το διαζύγιο συνιστά απαγορευμένη επέμβαση κρατικής αρχής (άρθρο 8 ΕΣΔΑ) αφού (α) δεν προβλέπεται από το νόμο γιατί αυτός μόνο μιλάει για ρύθμιση της άσκησης της γονικής μέριμνας και σαν μία επιλογή του δικαστή προβλται η αφαίρεση της γονικής μέριμνας, (β) δεν είναι αναγκαία σε μια δημοκρατική (διεθνή) κοινωνία, μόνο και μόνο επειδή στο σύνολο των άλλων χωρών η κοινή επιμέλεια και όχι αποκλειστική είναι ο κανόνας και (γ) δεν τελεί σε σχέση αναλογικότητας αφού υπάρχουν άλλες πιο πρόσφορες λύσεις, όπως η σύνταξη ενός Parenting Plan. Αντίστοιχα ισχύουν για τα παιδιά που γεννήθηκαν εκτός γάμου και αναγνωρίστηκαν.
Τα όργανα διεθνούς ελέγχου (επιτροπή ΟΗΕ, επιτροπή ισότητας κοινοβουλευτικής συνέλευσης ΣτΕ, επίτροπός δικαιοσύνης Ε.Ε. κα) συστήνουν κρατικές πολιτικές για να θεραπεύσουν τις παραβιάσεις προστατευομένων δικαιωμάτων στις εσωτερικές έννομες τάξεις.
Υπερβάλλει εαυτόν ο αστικολόγος αν νομίζει ότι οι κρατικές πολιτικές εξαρτώνται από τα άρθρα του αστικού κώδικα. Το αντίθετο συμβαίνει. Η εφαρμογή των δικαστικών αποφάσεων, η δημιουργία υποστηρικτικών μηχανισμών κοινωνικής προστασίας, η εκπαίδευση, η δημόσια υγεία, τα κοινωνικά δικαιώματα και η επιδοματική πολιτική, είναι όλα τομείς όπου εφαρμόζεται η αρχή της κοινής ανατροφής τέκνων και από τους δύο γονείς τους, είτε αυτοί είναι παντρεμένοι είτε όχι, είτε συγκατοικούν είτε όχι.
Μεγάλη αυταρέσκεια το να νομίζει ο αστικολόγος ότι τα διεθνή όργανα ελέγχου ασχολούνται μόνο με τον ελληνικό αστικό κώδικα.
Αυτό το κάνει ο εσωτερικός νομοθέτης ο οποίος εν προκειμένω (σε επίπεδο νομοθετικής πρωτοβουλίας) επιδιώκει να κάμψει το νομολογιακό έθιμο της αποκλειστικής επιμέλειας.
Τα λόγια της κυρίας Φουντεδάκη : Παρά τα όσα αναφέρονται, από το διεθνές και ενωσιακό δίκαιο δεν προκύπτει καμία νομική υποχρέωση για την Ελλάδα να καθιερώσει στη νομοθεσία της ένα συγκεκριμένο σύστημα επιμέλειας και επικοινωνίας. Η μόνη υποχρέωση της χώρας μας είναι η κατοχύρωση στο νόμο και διαφύλαξη στη πράξη του συμφέροντος του παιδιού και κατά δεύτερο λόγο της οικογενειακής ζωής των γονέων. Η δε ισότητα των γονέων, προβλέπεται από το 1583 στο άρθρο 1511, δεν είναι υπέρτερη από το συμφέρον του παιδιού. Δεν υπάρχει κανένα διεθνές κείμενο το οποίο ν’ αλλάζει αυτή την ιεράρχηση με το συμφέρον του παιδιού. Υπάρχουν αποφάσεις του ΕΔΔΑ που καταδικάζουν την Ελλάδα σε θέματα σχέσεων γονέων παιδιού Όμως το ΕΔΔΑ δε κρίνε αφηρημένα τη νομοθεσία μία συγκεκριμένει περίπτωση και δεν προτείνει νομοθετικές αλλαγές, δεν θα μπορούσε άλλωσε. Συνιστά επίσης νομικό σφάλμα να επιχειρείται μια ερμηνεία ότι η ΔΣΔΠ του ΟΗΕ, μια σύμβαση που συντάχθηκε στα τέλη της δεκαετίας του 80, επιβάλλει τη συνεπιμέλεια ή την εναλλασσόμενη κατοικία που τότε δεν υπήρχε σε καμία χώρα. Η σύμβαση αυτή αναφέρεται σε άλλο κοινωνικο ιστορικό πλαίσιο και άλλα ζητήματα των παιδιών αποσκοπεί να λύσει. Εξ’ άλλου η επιτροπή παρακολούθησης της σύμβασης αυτής του ΟΗΕ ρητώς επισημαίνει ότι η νομοθεσία δεν θα πρέπει να προκαθορίζει αφηρημένα ποιος θα πρέπει ασκεί την επιμέλεια (η νομοθεσία) αλλά το θέμα θα πρέπει να κρίνεται ad hoc σύμφωνα με το συμφέρον του παιδιού. Το δε πολυτραγουδισμένο ψήφισμα 2079 (2015) της κοινοβουλευτικής συνέλευσης του συμβουλίου της Ευρώπης το οποίο ατυχώς κατά τη γνώμη μου επικαλείται και ο συνήγορος του παιδιού το οποίο πέραν του ότι δεν είναι νομικά δεσμευτικό είναι στην πραγματικότητα μια απόφαση τμήματος δηλαδή 40 βουλευτών η οποία δεν προχώρησε ως πρόταση σύστασης δηλαδή δεν έγινε ποτέ resolution σύσταση από την ολομέλεια και η οποία κατά τη γνώμη μου δεν έχει καν το νόημα που της αποδίδεται.
***
Στις εισαγωγικές της παρατηρήσεις η κυρία Φουντεδάκη μας εξέπληξε λέγοντας ότι ο νόμος θα μπορούσε να προβλέπει μια ισχυρή σύσταση προς τους γονείς, μια οργανωτική συμφωνία, ένα Parental Plan … να τους ωθήσουμε πριν πάνε στο δικαστήριο να κάνουν μια αναλυτική συμφωνία.
Σωστή παρατήρηση. Η χρήση parenting plan συνίσταται από το ψήφισμα 2079 (2015), ακριβώς για να μπορεί να λειτουργήσει η συνεπιμέλεια και να περιοριστεί η αντιδικία. Ελπίζουμε η κυβέρνηση να τα θεσπίσει.
***
Περισσότερα για το θέμα :
διαβάστε περισσότερα για το συμφέρον του παιδιού ΕΔΩ
διαβάστε περισσότερα για τη ψυχολογιοποίηση ΕΔΩ
διαβάστε περισσότερα για το νομολογιακό έθιμο ΕΔΩ
διαβάστε περισσότερα για τα τέκνα εκτός γάμου ΕΔΩ
Ιωάννης Παπαρρηγόπουλος, δικηγόρος
67. The Committee is of the view that shared parental responsibilities are generally in
the child’s best interests. However, in decisions regarding parental responsibilities, the only
criterion shall be what is in the best interests of the particular child. It is contrary to those
interests if the law automatically gives parental responsibilities to either or both parents. In
assessing the child’s best interests, the judge must take into consideration the right of the
child to preserve his or her relationship with both parents, together with the other elements
relevant to the case.
Όποιος ξέρει αγγλικά καταλαβαίνει ότι το General comment No. 14 (2013) on the right of the child to have his or her best interests taken as a primary consideration (art. 3, para. 1) στο οποίο παραπέμπετε δεν λέει καθόλου αυτό που λέτε, αλλά αυτό που λέει η “εισηγήτρια”.
καλα, τι δε θέλετε να καταλάβετε ;
(α) η συνεπιμέλεια είναι προς το συμφέρον του παιδιού. Δηλαδή, συνεπιμέλεια ο κανόνας. Και δεν το λέει μόνο στη παράγραφο 67, διαβάστε το σύνολο του General Comment.
(β) όταν γεννάται ζήτημα ανάθεσης σε ένα (decisions) τότε δεν θα δίνουμε αυτόματα τις γονικές ευθύνες σε κάποιο (π.χ. αποκλειστική επιμέλεια στη μητέρα) ή και στους δύο αλλά θα κρίνει το βέλτιστο συμφέρον του παιδιού ο δικαστής.
Καταλάβατέ το, η φυσική κατάσταση είναι η συνεπιμέλεια – shared parenting, και δεν πάμε γι’ αυτή στο δικαστή. Όπως δεν πάνε στο δκαστή οι γονείς μόλις γεννηθεί το παιδί για να τους πει ποιός θα το μεγαλώσει.
Αν βέβαια πάμε στο δικαστή, ναί, αποκλείεται το τεκμήριοο είτε της αποκλειστικής είτε της κοινής επιμέλειας. Εφαρμόζεται ο νόμος.
Διαβάστε τις υπόλοιπες παραγράφους του G.C., όπως αυτή που λέει ότι κανείς γονέας δεν μπορεί ν’απομακρυνθεί από την ανατροφή του παιδιού του χωρίς τη θέληση του ίδιου του γονέα.
Πείτε μας λοιπόν, τι άλλαξε και μέσα στο γάμο έχουν κοινές γονίκές ευθύνες, επιμέλεια και φροντίδα και ως δια μαγείας την χάνουν στη διάσταση;
Μήπως γιατί επεμβαίνει ένα κακοποιητικό νομολογιακό έθιμο; Μήπως αυτό γίνεται όχι για το συμφέρον του παιδιού ή του γονιού αλλά για το συμφέρον του δικαστού που θέλει να ξεφορτωθεί την υπόθεση από πάνω του;
Ζούμε στο 2020 και ξέρουμε αγγλικά και εμείς και οι επισκέπτες του ιστότοπου. Ας διαβάσουν για να κρίνουν.
Διαβάζουμε ακούμε ότι είμαστε πολύ κοντά στο να ψηφιστεί η συνεπιμελεια αλλά δεν βλέπω κάποια αποφασιτηκη κίνηση από την κυβέρνηση να το φέρει το νομοσχέδιο στην Βουλή να ψηφιστεί να τελειώνουμε επιτέλους για κάτι που πραγματικά δεν θα έπρεπε να συζητάμε τι ποιο δίκαιο από την ισότητα δύο γονέων λες και κάνουμε κάτι πρωτοποριακό και δεν υπάρχει σε άλλες χώρες του πλανήτη που εφαρμόζετε με επιτυχια αν θεωρούμε φυσικά τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες ποιο ανεπτυγμένες από εμάς και με πιο ώριμη σκέψη που το εφαρμόζουν δεν θα έπρεπε σαν χώρα να ανήκουμε στην Ευρώπη αλλά δυστυχώς όπου μας συμφέρει είμαστε πολίτες τις ευρωπαϊκής Ένωσης και πρέπει να έχουμε τα προνόμια τις Ευρώπης.
ο Τσιάρας είναι ξεκάθαρος…πριν το τέλος του χρόνου του…2025…2030…2035..2300…Τι δεν καταλαβαίνεις…α δεν θέλω συκοφαντίες σε αυτόν τον ογκόλιθο “αληθείας”