Η Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού (Ο.Η.Ε. 1989) είναι ένα «εργαλείο» προστασίας των παιδιών και των νέων από κάθε μορφή θυματοποίησης, προαγωγής των δικαιωμάτων τους και αναγνώρισης της αρχής ότι κάθε παιδί έχει θεμελιώδη και εξειδικευμένα δικαιώματα που ανταποκρίνονται στις ανάγκες του. Ο αγώνας για την επίτευξη ενός ικανοποιητικού επιπέδου προστασίας, προώθησης και εφαρμογής των δικαιωμάτων των παιδιών και των νέων δεν σταματά ποτέ. Η ελληνική κυβέρνηση έχει καταβάλει προσπάθειες για να διασφαλίσει την αποτελεσματική προστασία των δικαιωμάτων του παιδιού, αλλά υπάρχει πάντοτε περιθώριο βελτίωσης. Η Ελλάδα, ως κράτος, αποκτά πλέον ένα πολυ-πολιτισμικό χαρακτήρα, φαινόμενο που δυσχεραίνει το δύσκολο έργο της θεσμοθέτησης και πραγμάτωσης των δικαιωμάτων των παιδιών και των νέων. Πιστεύουμε ότι είναι καθήκον μας να βοηθήσουμε την κυβέρνηση σε αυτήν την εξαιρετικά δύσκολη προσπάθεια. Υποβάλλοντας την Έκθεση αυτή, καταθέτουμε και πρόταση μονιμότερης συνεργασίας με όλες τις κυβερνητικές δομές που ασχολούνται με τα δικαιώματα του παιδιού, με πλήρη επίγνωση ότι κάτι τέτοιο προϋποθέτει μεγαλύτερες ευθύνες εκ μέρους της κοινότητας των μη-κυβερνητικών οργανώσεων και των άλλων συναφών φορέων, εφόσον κατάλληλοι νομικοί και λειτουργικοί μηχανισμοί δημιουργήσουν τις αντίστοιχες δομές και πλαίσια.
Η ευαισθητοποίηση και κινητοποίηση της κοινωνίας σε ό,τι αφορά στα δικαιώματα του παιδιού στοχεύει μακροπρόθεσμα στην προαγωγή της δημόσιας υγείας και ευημερίας του συνόλου του γενικού πληθυσμού.
1. Γενικά Μέτρα Εφαρμογής (Α. 4, 42, 44.6)
Άρθρο 4
Εφαρμογή των δικαιωμάτων
Η άσκηση πίεσης, τόσο από ΜΚΟ όσο και από άλλους σχετικούς φορείς που εργάζονται για την προαγωγή των δικαιωμάτων του παιδιού, οδήγησε το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων να θέσει προς συζήτηση, στις 3 Μαρτίου 2001, νομοσχέδιο που προβλέπει την επικύρωση της Διεθνούς Σύμβασης Εργασίας 182 (1999) για την Απαγόρευση των Χειρότερων Μορφών Παιδικής Εργασίας.
Η Ελληνική Κυβέρνηση έχει επίσης δεχθεί πιέσεις από ΜΚΟ και άλλους σχετικούς φορείς, προκειμένου να επικυρώσει το Προαιρετικό Πρωτόκολλο της Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Παιδιού, το οποίο υπογράφηκε στις 7 Σεπτεμβρίου 2000 και αναφέρεται στην «αύξηση από το 15ο έτος της ηλικίας στο 18ο έτος του κατώτατου ορίου ηλικίας για άμεση συμμετοχή σε εχθροπραξίες, υποχρεωτική στρατολόγηση και οποιαδήποτε στρατολόγηση από μη κυβερνητικές ένοπλες ομάδες».
Το Προαιρετικό Πρωτόκολλο της Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Παιδιού σχετικά με την «πώληση των παιδιών, την παιδική πορνεία και την παιδική πορνογραφία», υπογράφηκε επίσης στις 7 Σεπτεμβρίου 2000, αλλά εκκρεμεί η επικύρωσή του από την κυβέρνηση.
Το ελληνικό Υπουργείο Εθνικής Άμυνας έχει αλλάξει την πολιτική στρατολόγησης εθελοντών στις ένοπλες δυνάμεις, καθιερώνοντας ως κατώτατο όριο το 17ο έτος της ηλικίας τους (εκκρεμεί η σχετική νομοθετική τροποποίηση). Εντούτοις, σύμφωνα με το Προαιρετικό Πρωτόκολλο στη Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού, απαιτείται η αυστηρή τήρηση κατώτατου ορίου ηλικίας 18 ετών, γεγονός που προϋποθέτει αντίστοιχη τροποποίηση της ελληνικής νομοθεσίας και πολιτικής.
Συστάσεις
• Στην Ελλάδα, το νομικό πλαίσιο σχετικά με την προστασία των δικαιωμάτων των παιδιών απαιτεί βελτίωση στους τομείς που αφορούν: σχετικές διατάξεις, εναρμόνιση της εθνικής νομοθεσίας με τη Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού, εφαρμογή τής ήδη υπάρχουσας νομοθεσίας (δηλαδή, να τεθούν σε ισχύ ανενεργοί νόμοι με την έκδοση των απαραίτητων Προεδρικών Διαταγμάτων, ή εφαρμογή νόμων «εν υπνώσει») και ενίσχυση των σχετικών δομών (όπως: ο θεσμός των Επιμελητών Ανηλίκων).
• Η τροποποίηση του Ποινικού Κώδικα, έτσι ώστε να περιλαμβάνει ένα νέο, ξεχωριστό κεφάλαιο που θα αφορά στην προστασία των παιδιών από παραβιάσεις από τρίτους, θα αποτελέσει πολύ σημαντική νομική κατευθυντήρια Αρχή, τόσο στο ευρύτερο πεδίο της προστασίας των δικαιωμάτων του παιδιού, όσο και στο εξειδικευμένο πεδίο που αφορά το παιδί και το νόμο.
• Επιπλέον, η ίδρυση και συνακόλουθη λειτουργία του θεσμού του «Οικογενειακού Δικαστηρίου», κρίνεται ζωτικής σημασίας σε ό,τι αφορά στα ζητήματα της υποκατάστασης του οικογενειακού πλαισίου, των οικογενειών σε κρίση, κ.τ.λ.
• Ο θεσμός της «Εργασίας στο Δρόμο» πρέπει επίσης να θεσμοθετηθεί, προκειμένου ειδικά καταρτισμένοι Κοινωνικοί Λειτουργοί -που θα εργάζονται στο δρόμο- να λειτουργούν ως προστάτες των παιδιών από την εκμετάλλευση και, ως υποστηρικτές και διαμεσολαβητές κάθε παιδιού, όταν αυτό έρχεται σε επαφή με σχετικές υπηρεσίες, π.χ. αστυνομία, σχολείο, τοπικές αρχές και φορείς, κτλ.
• Υπάρχει ανάγκη για επαρκή αριθμό εξειδικευμένων επαγγελματιών, π.χ. κοινωνικών λειτουργών, δασκάλων ή ιατρών, σε όλους τους τομείς και κλάδους που έρχονται σε επαφή με οικογένειες και παιδιά.
• Ο θεσμός του «Εθνικού Παρατηρητηρίου για τα Δικαιώματα των Παιδιών και των Νέων» πρόκειται να τεθεί άμεσα σε ισχύ με την έκδοση του σχετικού Προεδρικού Διατάγματος. Ο νέος αυτός θεσμός θα καλύψει το κενό στο πεδίο συντονισμού όλων των προσπαθειών που αφορούν στην προστασία, προαγωγή και προάσπιση των δικαιωμάτων του παιδιού.
Άρθρο 42
Γνωστοποίηση στο ευρύ κοινό
Το κείμενο της Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Παιδιού θα πρέπει να γίνει ευρέως γνωστό στο κοινό, προσαρμοσμένο ανάλογα στις εξειδικευμένες λειτουργίες, ανάγκες και ενδιαφέροντα κάθε κοινωνικής και επαγγελματικής ομάδας. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, θα καταστεί δυνατή η πολυ-επίπεδη προστασία των δικαιωμάτων των παιδιών από σχετικές παραβιάσεις, με την ανάπτυξη και εφαρμογή αποτελεσματικών προγραμμάτων.
Σύσταση
• Το Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων, μέσω της Γενικής Γραμματείας Νέας Γενιάς και του προς ίδρυση Εθνικού Παρατηρητηρίου για τα Δικαιώματα των Παιδιών και των Νέων, πρέπει να αναλάβει τη διάδοση του κειμένου της Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Παιδιού σε όλα τα σχολεία και την οργάνωση σεμιναρίων ενημέρωσης των δασκάλων, αρχικά, των γονέων και τους καθηγητών στη συνέχεια, και τέλος των μαθητών, με τη συμμετοχή δασκάλων, καθηγητών και γονέων.
Άρθρο 44.6
Διάδοση της εθνικής έκθεσης
Η κατάσταση προς το παρόν απέχει πολύ από το επιθυμητό.
2. Ορισμός του Παιδιού (Α. 1)
Άρθρο 1
Ορισμός του παιδιού
Στη σελίδα 6 της Εθνικής Έκθεσης, Άρθρο 121 του ελληνικού Ποινικού Κώδικα, στο οποίο ορίζονται ως «ανήλικοι παραβάτες», άτομα ηλικίας επτά έως δεκαεπτά ετών, θα πρέπει να επισημανθεί ότι, σύμφωνα με τη Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού, η ενηλικίωση επέρχεται στην ηλικία των δεκαοκτώ ετών (δηλ. 17 ετών και 12 μηνών).
Σύσταση
• Όλες οι σχετικές διατάξεις της ελληνικής νομοθεσίας θα πρέπει να τροποποιηθούν, προκειμένου να εναρμονιστούν με το όριο ενηλικίωσης, το οποίο ορίζει η Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού. Η Επιτροπή για τα Δικαιώματα των Παιδιών και των Νέων του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών, σε συνεργασία με άλλους Δικηγορικούς Συλλόγους της χώρας, θα πρέπει να επανεξετάσει όλα τα σχετικά νομικά κενά ή ελλείψεις, προκειμένου να διευκολύνει συνακόλουθα το έργο νομοθετικής τροποποίησης της Βουλής.
3. Γενικές Αρχές (Α. 2, 3, 6, 12)
Άρθρο 2
Μη-διάκριση
Βλέπε κατωτέρω τις ενότητες που αφορούν στην εκπαίδευση, την υγεία, τα παιδιά-πρόσφυγες, την απονομή δικαιοσύνης, κ.λπ.
Συστάσεις
• Η Ελληνική Κυβέρνηση πρέπει να αναπτύξει μια συνεπή, εθνική πολιτική για την καταπολέμηση των διακρίσεων, της ξενοφοβίας και του ρατσισμού. Μεταξύ των πρωτοβουλιών, που θα πρέπει να αναληφθούν, περιλαμβάνεται η ανάγκη για μια Εθνική Εκστρατεία, που να στοχεύει στην καταπολέμηση των διακρίσεων και του κοινωνικού αποκλεισμού. Επιπλέον, όλοι οι αρμόδιοι επαγγελματίες πρέπει να είναι ειδικά εκπαιδευμένοι, προκειμένου να αναπτύξουν στάσεις και πολιτικές ενάντια στο ρατσισμό και υπέρ της κοινωνικής ενσωμάτωσης.
• Οι διάφορες εθνικές, θρησκευτικές, «ευάλωτες» και κοινωνικά αποκλεισμένες ομάδες, πρέπει να εμπλέκονται ουσιαστικά (είτε προσωπικά, είτε μέσω των αντιπροσώπων τους) στη διαδικασία σχεδιασμού και εφαρμογής των παρεχόμενων υπηρεσιών σε όλους τους τομείς, διασφαλίζοντας έτσι το σεβασμό στην πολιτισμική διαφορετικότητα και τις εξειδικευμένες ανάγκες που πρέπει να καλυφθούν.
• Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δίνεται σε παιδιά και οικογένειες που ζουν σε απομακρυσμένες, αγροτικές περιοχές και που έχουν περιορισμένη πρόσβαση σε υπηρεσίες, αγαθά και πόρους, εξαιτίας της γεωγραφικής θέσης και άλλων αντίξοων συνθηκών.
• Ειδικά μέτρα και δράσεις, πρέπει να ληφθούν για εκείνες τις περιπτώσεις που αφορούν στην υγεία και την ευημερία των παιδιών, όπως: προγεννητικός έλεγχος, τοκετός ή/και φροντίδα μετά τη γέννηση για τις γυναίκες που έχουν εισέλθει παράνομα στην Ελλάδα, προκειμένου να διασφαλιστεί το δικαίωμα κάθε παιδιού στη ζωή και επιβίωση.
Άρθρο 3
Το απόλυτο συμφέρον του παιδιού
Στη σελίδα 15 της Εθνικής Έκθεσης (στην τελευταία παράγραφο), αναφέρεται η καθιέρωση του θεσμού του «Κοινωνικού Συμβούλου» σε νομαρχιακό επίπεδο. Το καθεστώς του θεσμού, εάν υφίσταται, είναι άγνωστο. Κατά συνέπεια, η Ελληνική Κυβέρνηση πρέπει να παράσχει περαιτέρω τεκμηρίωση στην Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Παιδιού (Ο.Η.Ε.) σχετικά με το ρόλο και τις λειτουργίες του.
Συστάσεις
• Το απόλυτο συμφέρον του παιδιού θα εξυπηρετηθεί με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, αν η συνεργασία μεταξύ των διαφόρων αρμόδιων φορέων και συναφών προγραμμάτων (π.χ. ημερήσια φροντίδα και απασχόληση, προγράμματα πρόληψης για ανήλικους παραβάτες, μετα-σωφρονιστική μέριμνα,) βελτιωθεί, μέσω της ευαισθητοποίησης των επαγγελματιών και του συντονισμού υπηρεσιών και δράσεων, που παρέχονται στην ίδια οικογένεια ή παιδί.
• Η χρήση επιδομάτων που θα χορηγούνται σε μη προνομιούχες οικογένειες δεν στοχεύει, πάντοτε, στο απόλυτο συμφέρον του παιδιού. Η σχετική νομοθεσία θα πρέπει να τροποποιηθεί, προκειμένου να ορίζεται το παιδί ως αποδέκτης του επιδόματος και όχι η οικογένειά του. Επίσης, το επίδομα αυτό πρέπει να ανταποκρίνεται στις πραγματικές ανάγκες κάθε παιδιού, ανάλογα με την περίπτωση.
• Προκειμένου να εξυπηρετηθεί το απόλυτο συμφέρον του παιδιού, τα τρία εμπλεκόμενα μέρη (το παιδί, η οικογένεια/κηδεμόνας και το κράτος) πρέπει να προάγουν διαρκώς την πολυ-επίπεδη προάσπιση του περιεχομένου της Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Παιδιού, με διαρκή και συνεχιζόμενη επικοινωνιακή συνεργασία.
Άρθρο 6
Το δικαίωμα στη ζωή, την επιβίωση και την ανάπτυξη
Συστάσεις
• Πρέπει να επισημανθεί ότι απαιτείται ένα ευρύτερο πλαίσιο καλά σχεδιασμένων και δομημένων μέτρων για τη στήριξη των οικογενειών (πυρηνικών, πολύτεκνων, μονο-γονικών οικογενειών και, υποκατάστατων πλαισίων οικογένειας). Για παράδειγμα, ο όρος «στήριξη» πρέπει να αναφέρεται σε: οικονομική και ψυχο-κοινωνική στήριξη, ιατρικές και υγειονομικές παροχές, καθώς και δωρεάν νομική βοήθεια, όπου και όταν χρειάζεται.
• Επιπλέον, καλύτερη διάδοση των πληροφοριών που αφορούν στις «παροχές» θα ενίσχυε τα προβλεπόμενα στο Άρθρο αυτό.
4. Ατομικά Δικαιώματα και Ελευθερίες (Α. 7, 8, 13, 14, 15, 16, 17, 19, 37(α))
Άρθρο 7
Όνομα και εθνικότητα
Έχει παρατηρηθεί από ΜΚΟ που αναπτύσσουν σχετική δράση , ότι έχουν υπάρξει περιπτώσεις παιδιών τα οποία δεν έχουν αποκτήσει όνομα, λόγω: 1) έλλειψης ενημέρωσης και καθοδήγησης σχετικά με τις απαιτούμενες διαδικασίες και τις διαθέσιμες υπηρεσίες (π.χ. εγγραφή του παιδιού στο αρμόδιο Ληξιαρχείο), 2) έλλειψης δωρεάν νομικής εκπροσώπησης συγκεκριμένων κοινωνικών ομάδων, όποτε χρειάζεται (π.χ. περιπτώσεις που αφορούν στην διαδικασία επίσημης καταγραφής των παιδιών μεταναστών που μακροπρόθεσμα θα επηρεάσουν το δικαίωμά τους να εγγραφούν στο σχολείο) και 3) έλλειψης αποκέντρωσης των τομέων και υπηρεσιών που είναι υπεύθυνες για ειδικές εθνικές ή θρησκευτικές ομάδες (π.χ. Μουσουλμάνοι της Θράκης).
Σύσταση
• Η Ελληνική Κυβέρνηση πρέπει να διασφαλίσει – μέσω ήδη υφιστάμενων ή νέων δομών και εξειδικευμένων διατάξεων – τις καλύτερες και λιγότερο χρονοβόρες διαδικασίες, οι οποίες θα διασφαλίζουν τα δικαιώματα που περιγράφονται στο άρθρο αυτό.
Άρθρο 17
Πρόσβαση στην κατάλληλη πληροφόρηση
Παρατηρείται πρόβλημα στη διάδοση των πληροφοριών που απευθύνονται στην πολυ-πολιτισμική μας κοινωνία, σε εθνικό επίπεδο.
Συστάσεις
• Η Ελληνική Κυβέρνηση πρέπει να παράσχει συγκεκριμένα στοιχεία για τον τρόπο με τον οποίο έχει συμμορφωθεί, μέχρι τώρα, ως προς αυτήν την υποχρέωση.
• Πρέπει να δοθεί έμφαση στην παραγωγή κατάλληλου υλικού, λαμβάνοντας υπόψη, ιδίως, τις γλωσσικές και άλλες εξειδικευμένες ανάγκες των παιδιών και των οικογενειών που ανήκουν σε εθνικές, θρησκευτικές, ευάλωτες ή/και κοινωνικά αποκλεισμένες ομάδες.
• Οι πληροφορίες σχετικά με το ισχύον νομικό πλαίσιο, τις διαθέσιμες υπηρεσίες και τις άλλες μορφές ενημέρωσης, πρέπει να σχεδιάζονται και να διαδίδονται με σεβασμό στις πολιτισμικές και άλλες ιδιαιτερότητες.
• Οι επαγγελματίες πρώτης γραμμής/«διαμεσολαβητές» (δηλαδή, κοινωνικοί λειτουργοί, αστυνομικοί, γιατροί, νοσηλευτές, κ.λπ.) για/από τις διάφορες εθνικές, θρησκευτικές, ευάλωτες και κοινωνικά αποκλεισμένες ομάδες, θα πρέπει να αναλαμβάνουν τον κατ’ εξοχήν ρόλο ενημέρωσης των γονιών σχετικά με τις διαθέσιμες υπηρεσίες.
Άρθρο 19 και 39
Κακοποίηση, παραμέληση και αποκατάσταση
Προτεινόμενος ορισμός για τα «παιδιά του δρόμου»: «παιδί του δρόμου» ή «ανήλικος του δρόμου» είναι οποιοδήποτε ανήλικο άτομο, για το οποίο ο δρόμος έχει γίνει τόπος συνήθους διαμονής ή προσωρινής παραμονής, χωρίς να του παρέχεται επαρκής προστασία. Ο προτεινόμενος αυτός ορισμός αναφέρεται είτε σε όλες, είτε σε μία από τις παρακάτω κατηγορίες παιδιών του δρόμου:
• Παιδιά στους δρόμους: ο όρος αναφέρεται σε παιδιά που έχουν παραμελητική/ελλιπή ή ακατάλληλη εποπτεία, και οι δρόμοι υποκαθιστούν τον τόπο παραμονής τους κατά τη διάρκεια της ημέρας.
• Παιδιά των δρόμων: ο όρος αναφέρεται σε παιδιά για τα οποία ο δρόμος είναι είτε –απλώς- ο τόπος εργασίας τους, ή ο τόπος παραμονής τους κατά τη διάρκεια της ημέρας (η κατηγορία αυτή αποτελείται από παιδιά που ζουν σε κατάσταση απόλυτης φτώχειας, ή από παιδιά που έχουν απαχθεί από τις χώρες προέλευσής τους). Τα παιδιά αυτά μπορεί να ζητιανεύουν, ή να εργάζονται για χρήματα και, καθίστανται τελικά ο κατεξοχήν οικονομικός πόλος έλξης που σχετίζεται με την παιδική πορνεία και την πώληση ναρκωτικών. Τα παιδιά αυτά, συχνά, περνούν μερικά μόνο βράδια στο δρόμο, είτε επειδή εργάζονται μέχρι αργά, είτε επειδή το σπίτι τους είναι μακριά.
• Τα κατ’εξοχήν παιδιά του δρόμου: ο όρος αναφέρεται σε ορφανά, ασυνόδευτα, εγκαταλελειμμένα, ή/και παιδιά –φυγάδες. Στο τελευταίο αυτό στάδιο, η ρήξη μεταξύ του παιδιού και της κοινωνίας των ενηλίκων είναι πλήρης.
Στη σελίδα 57, παράγραφος 5 της Εθνικής Έκθεσης θα πρέπει να προστεθεί ότι, παρά τις διατάξεις του Άρθρου 409 του ελληνικού Ποινικού Κώδικα, το φαινόμενο των παιδιών του δρόμου – κυρίως εκείνων που ζητιανεύουν στις μεγάλες πόλεις – είναι πάρα πολύ συχνό. Τα τρία τελευταία έτη, προγράμματα για παιδιά του δρόμου διεξάγονται από ΜΚΟ και από κρατικές Υπηρεσίες Παιδικής Προστασίας.
Στην σελίδα 59, η παράγραφος 1 της Εθνικής Έκθεσης πρέπει να παραλειφθεί εντελώς.
Στη σελίδα 62 της Εθνικής Έκθεσης η διατύπωση του (c) θα έπρεπε να είναι ως εξής: «Μελέτη για τη χρήση της σωματικής τιμωρίας, ως μέσου διαπαιδαγώγησης σε παιδιά δημοτικού σχολείου (1997)…» (Προσθήκη στην ενότητα {c}:) Τα αποτελέσματα της μελέτης δείχνουν ότι ποσοστό 65,5% των γονιών χρησιμοποιούν σωματική τιμωρία, ενώ τα νεότερα σε ηλικία παιδιά (πρώτη τάξη δημοτικού) κινδυνεύουν 3 φορές περισσότερο να τιμωρηθούν σε σύγκριση με τα μεγαλύτερα (έκτη τάξη δημοτικού). Επιπλέον, τα παιδιά που έχουν αδέλφια τιμωρούνται σωματικά δύο φορές πιο συχνά από ό,τι τα μοναχοπαίδια.. Στο 6% των περιπτώσεων, το «ξύλο» επέφερε σωματικό τραυματισμό, ενώ 1,8% τραυματίσθηκαν τόσο σοβαρά ώστε χρειάστηκαν ιατρική θεραπεία ή νοσηλεία. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι το 90% των γονέων πιστεύουν ότι η σωματική τιμωρία επηρεάζει αρνητικά τις σχέσεις γονιού– παιδιού και έχει επίσης σοβαρές συνέπειες στον ανήλικο.»
Σημείωση: Στην Ελλάδα, η σωματική τιμωρία στα σχολεία απαγορεύεται δια νόμου (Προεδρικό Διάταγμα 497/1981), ενώ μέχρι σήμερα δεν έχει θεσπιστεί σχετική νομοθεσία για την απαγόρευση της σωματικής τιμωρίας στην οικογένεια.
Στην Ελλάδα, η κακοποίηση και η παραμέληση των παιδιών -κάθε μορφής- εξακολουθεί να αντιμετωπίζεται ως ψυχο-παθολογικό αλλά και κοινωνικό φαινόμενο, όχι όμως ως πρόβλημα δημόσιας υγείας (ΠΟΥ 1989). Η απαραίτητη αυτή αλλαγή που αφορά τις στάσεις σχετικά με το συγκεκριμένο θέμα, θα διευκολύνει την προσέγγισή του ως μείζον ζήτημα δημόσιας υγείας.
Στη σελίδα 85 της Εθνικής Έκθεσης (ενότητα α), θα πρέπει να προστεθεί ότι στις επίσημες στατιστικές δεν καταγράφονται οι θάνατοι παιδιών από μη-τυχαίους τραυματισμούς (κακοποίηση – παραμέληση), εκτός από τις περιπτώσεις δολοφονίας παιδιού. Έχει εκτιμηθεί ότι ένας σημαντικός αριθμός θανάτων παιδιών ηλικίας μικρότερης του 1 έτους, που περιγράφεται ότι έχει επέλθει εξαιτίας «διαφόρων παθήσεων», οφείλεται σε σοβαρές μορφές κακομεταχείρισης.
Στη σελίδα 86 της Εθνικής Έκθεσης (στο τέλος της παραγράφου 1), πρέπει να προστεθεί ότι η Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδας δεν διακρίνει μεταξύ «τυχαίων» και «μη- τυχαίων» τραυματισμών. Μελέτες έχουν δείξει ότι σημαντικό ποσό καταγεγραμμένων ατυχημάτων στο σπίτι που αφορούν παιδιά κάτω των 4 ετών, και ιδίως, παιδιά κάτω του 1 έτους, οφείλονται σε μη-τυχαίους τραυματισμούς (δηλαδή σε κακοποίηση ή παραμέληση).
Στη σελίδα 100 της Εθνικής Έκθεσης δεν είναι σαφές το νόημα του όρου «Παραδοσιακές Πρακτικές». Το περιεχόμενο όλης της ενότητας αναφέρεται κυρίως – αν όχι αποκλειστικά – σε άρθρα του ελληνικού Ποινικού Κώδικα για την κακοποίηση και παραμέληση, που δεν περιλαμβάνονται στο εννοιολογικό περιεχόμενο των «παραδοσιακών πρακτικών». Αν το πραγματικό νόημα του τίτλου και του περιεχομένου της ενότητας αφορά στη «σωματική τιμωρία» των παιδιών από τ%C
