Η Κακοποίηση των Γυναικών

 17 Φεβρουαρίου 2012

Η Κακοποίηση των Γυναικών στη Λέσβο

Ευστράτιος Παπάνης,

Επίκουρος Καθηγητής Κοινωνιολογίας Πανεπιστημίου Αιγαίου

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Οι ανισότητες ανάμεσα στην γυναίκα και στον άντρα είναι ένα θέμα που έχει μακρά ιστορία. Από τις αρχαίες ταξικές κοινωνίες της Δύσης (Ελλάδα, Ρώμη), της Ανατολής (Κίνα, Ιαπωνία), τον Μεσαίωνα, τις κοινωνίες με τις κάστες (Ινδία) η κοινωνική ζωή κυριαρχείται από άντρες. Στην κλασική Αθήνα ο άντρας είχε την γη, το προνόμιο άσκησης της εξουσίας και το δικαίωμα της εκπαίδευσης. Εκείνος μπορούσε να είναι ελεύθερος ενώ η γυναίκα όχι. Η Ελληνίδα ήταν σύζυγος, μητέρα και σκλάβα του άντρα καθώς ήταν υποχρεωμένη να τον υπακούει. Ακόμη και η απιστία του άντρα ήταν κάτι το φυσιολογικό. Βέβαια αυτή η κατάσταση δεν ίσχυε σε όλη την Ευρώπη. Την ίδια εποχή στην Γερμανία και την Βρετανία (αποστολή Τάκιτου) οι γυναίκες συμμετείχαν στο συμβούλιο των πολεμιστών. Επίσης, δεκαέξι αιώνες αργότερα Άγγλοι και Γάλλοι ανακάλυψαν στα αμερικανικά δάση ότι στις Ινδιάνικες φυλές των Iroquois και των Hurons οι γυναίκες ονόμαζαν τον αρχηγό (sackem) [1]. Είναι αμφίβολο, λοιπόν, το γεγονός ότι η υποταγή των γυναικών υπήρχε πάντα σε όλες τις κοινωνίες. Σύμφωνα με τον Maurice Godelier [2] στην κοινωνία μας κυριαρχούν δύο βασικές απόψεις. Από την μία το φεμινιστικό κίνημα υποστηρίζει ότι η κυριαρχία του άντρα στην γυναίκα είναι η μεγαλύτερη μορφή καταπίεσης και πρέπει να εξαλειφθεί οπωσδήποτε. Οι γυναίκες πρέπει να έχουν τα ίδια δικαιώματα με τους άντρες και να αντιμετωπίζονται ως ίσο προς ίσο. Από την άλλη μεριά τα κινήματα της αριστεράς θεωρούν ότι δεν είναι τόσο σημαντική μορφή καταπίεσης και προέχει η καταπολέμηση της ταξικής εκμετάλλευσης και του ρατσισμού. Στην σημερινή κοινωνία η ισότητα της γυναίκας με τον άντρα είναι ένα θέμα για το οποίο αγωνίζεται ο λαός, η εργατική τάξη και κυρίως οι γυναίκες που εργάζονται επειδή εκείνες κυρίως επωμίζονται τις επιπτώσεις των ανισοτήτων. Άλλωστε όλες οι κοινωνικές ανισότητες αντιμετωπίζονται πάντα από την εργατική τάξη που ζημιώνεται περισσότερο. Παρόμοια η αντρική κυριαρχία εξακολουθεί να θεωρείται σημαντικό θέμα και είναι απαραίτητη η αντιμετώπιση του γιατί ειδικά σε κλειστές κοινωνίες έχει σοβαρές επιπτώσεις στις γυναίκες. Οι επιπτώσεις στην γυναίκα σχετίζονται με τις τρεις διαστάσεις που έχει η αντρική κυριαρχία. Αρχικά είναι η οικονομική διάσταση διότι οι γυναίκες δεν ασκούν τα ίδια επαγγέλματα με τους άντρες, δεν αμείβονται το ίδιο με τους άντρες ακόμη και αν έχουν κοινό επάγγελμα και δεν ανεβαίνουν τόσο εύκολα στην ιεραρχική κλίμακα. Έπειτα η πολιτική διάσταση αναφέρεται στο γεγονός ότι παρότι οι γυναίκες καλύπτουν παραπάνω από τον μισό πληθυσμό του έθνους δεν υπάρχει σημαντική παρουσία τους στην πολιτική σκηνή, η οποία κυριαρχείται από άντρες. Τέλος υπάρχει η συμβολική διάσταση της κυριαρχίας καθώς από μικρή ηλικία το παιδί υιοθετεί από τους γύρω του την ιδέα της υπεροχής του άντρα απέναντι στην αδύναμη γυναίκα. Ο άντρας είναι στην κορυφή της κοινωνίας και εξουσιάζει την γυναίκα. Χαρακτηριστικό είναι το πείραμα της Irene Lezine [3] σύμφωνα με το οποίο παρουσιάστηκαν σε μία ομάδα αμερικανών φοιτητών νεογνά των δύο φύλων ντυμένα την μία φορά κοριτσάκια και την άλλη αγοράκια και ζητήθηκε να σχολιάσουν την συμπεριφορά των μωρών. Όταν ένα μωρό που ήταν ντυμένο αγόρι έκλαιγε θεωρούσαν ότι η συμπεριφορά του ήταν σημάδι οργής ενώ αν ήταν ντυμένο κορίτσι θεωρούσαν ότι κάτι δεν πήγαινε καλά. Από αυτό το πείραμα γίνεται κατανοητό ότι οι άνθρωποι έχουν μία εικόνα για το σύμβολο του άντρα και αυτό διαιωνίζεται από γενιά σε γενιά.

Η ανδρική κυριαρχία, έδωσε δύναμη στους άντρες που σε ορισμένες περιπτώσεις την καταχράστηκαν σε βαθμό που να εκμεταλλεύονται τις γυναίκες. Επακόλουθο της υπερβολικής εξουσίας είναι η αντίληψη της ανώτερης θέσης του άντρα στην κοινωνία και κατ”επέκταση της άσκησης βίας προς την γυναίκα που θεωρείται κατώτερη του. Σε πολλές κοινωνίες η γυναίκα αντιμετωπίζεται σαν ένα αντικείμενο με μικρή αξία, που η θέση της είναι μέσα στο σπίτι για να φροντίζει σύζυγο και παιδιά. Κάποιοι άντρες θεωρούν ότι αυτός είναι ο σκοπός της συζύγου τους που την θεωρούν σκλάβα παρά τα χρόνια που πέρασαν από την κατάργηση της δουλείας. Εκείνες είναι μόνο για την αναπαραγωγή. Ούτε καν τις επιτρέπουν να εργασθούν. Έτσι δημιουργείται ένα βίαιο περιβάλλον που ο ισχυρός άντρας το θεωρεί ως κάτι το φυσιολογικό εφόσον η θέση που του δίνει η κοινωνία είναι κυρίαρχη. Χαρακτηριστική είναι η διαπίστωση της Ελβετίδας βουλευτή Ruth Gaby Vermot-Mangold [4] που ανέφερε ότι μία στις πέντε γυναίκες στην Ευρώπη είναι θύμα βίας στο σπίτι, στην δουλειά και στην κοινωνία.  Επίσης καταδίκασε τις ισχύουσες αρχές καθώς δεν λαμβάνουν τα κατάλληλα μέτρα για να καταπολεμηθεί η βία με αποτέλεσμα οι γυναίκες να πεθαίνουν συχνότερα από κακοποίηση από ότι από καρκίνο και αυτοκινητιστικά δυστυχήματα.

Τι είναι, όμως, η βία; Που οφείλεται αυτή η επιθετική συμπεριφορά του άντρα; Σύμφωνα με τον Γρηγόρη Ποταμιανό [5] η βία μελετήθηκε από την κλινική ψυχολογία και την ψυχιατρική ως ψυχολογικό φαινόμενο που ξεκινάει από μέσα μας και ως αντικοινωνική συμπεριφορά που επηρεάζεται από εξωτερικούς παράγοντες. Επίσης, ερευνήθηκε παράλληλα με την εμφάνιση ψυχιατρικής νόσου ή εγκεφαλικής βλάβης ή ως χαρακτηριστικό της ανθρώπινης συμπεριφοράς (Φρόυντ) [6] ή ως φαινόμενο σχετιζόμενο με την χρήση ουσιών εξάρτησης. Επιπλέον σημαντικό ρόλο στην εμφάνιση βίαιης συμπεριφοράς παίζει και το στρες στην καθημερινή ζωή. Η αυτοκαταστροφική συμπεριφορά παρατηρήθηκε κυρίως στους ψυχωτικούς ασθενείς και στα άτομα με διαταραγμένη προσωπικότητα. Σύμφωνα με την άποψη των ψυχαναλυτών οι άνθρωποι έχουν κάποια εγγενή χαρακτηριστικά, τα οποία είναι σταθερά, αλλά στην φάση της κοινωνικοποίησης κάποιοι από αυτούς αντιδρούν με μία επιθετική συμπεριφορά προς τον εαυτό τους και τους γύρω τους εξαιτίας των εμπειριών τους μέσα στην οικογένεια και στον κοινωνικό τους περίγυρο.

Η οικογένεια είναι ένας χώρος όπου η βία μαθαίνεται γιατί εκεί μεταβιβάζονται αξίες προς τους νέους. Σύμφωνα με την Βάσω Αρτινοπούλου [7] σε κάθε οικογένεια υπάρχει ένα αξιακό σύστημα που αναφέρεται στα δικαιώματα του παιδιού, της γυναίκας καθώς και στην προστασία των

ανθρώπινων δικαιωμάτων. Από τον ορισμό, λοιπόν, της ενδοοικογενειακής βίας δεν λείπει το στοιχείο της ανισότητας και της επιβολής εξουσίας. Πάντα υπάρχει αυτός που έχει την δύναμη και κυριαρχεί και ο άλλος που δέχεται την κυριαρχία. Αυτή η ανισότητα χαρακτηρίζει τις σχέσεις αντρών και γυναικών στις οποίες εμφανίζεται το φαινόμενο της κακοποίησης. Η βία μέσα στην οικογένεια χαρακτηρίζεται από άνισα επίπεδα εξουσίας και από καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Γεννιέται ως αντίδραση απέναντι στα προβλήματα που αντιμετωπίζει η οικογένεια και στην συνέχεια αυτή η βίαιη συμπεριφορά υιοθετείται από τα παιδιά που βιώνουν αυτή την κατάσταση. Έτσι γίνεται ένα σχολείο μάθησης επιθετικής συμπεριφοράς. Η οικογένεια δημιουργεί βίαιους πολίτες που όταν βγουν στην κοινωνία υπάρχει αυξημένη πιθανότητα να επέλθουν σε άσχημες πράξεις προς τον κοινωνικό περίγυρο [8] και προς τον εαυτό τους [9].

Η ενδοοικογενειακή, λοιπόν, βία δεν αποτελεί μία ιδιωτική υπόθεση στην οποία δεν πρέπει να εμπλέκεται ούτε ο γείτονας αλλά ένα κοινωνικό πρόβλημα με μεγάλες διαστάσεις. Σύμφωνα με το Ευρωβαρόμετρο του 1999 και την εκστρατεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Ευρωπαϊκού Λόμπι Γυναικών κατά της βίας στην οικογένεια η πλειοψηφία των Ευρωπαίων είναι ενημερωμένοι ότι το φαινόμενο είναι διαδεδομένο και χρειάζονται επειγόντως να ληφθούν μέτρα. Η ενημέρωση γίνεται κυρίως από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης καθώς οι άνθρωποι σπάνια συζητούν για το θέμα της βίας μέσα στην οικογένεια γιατί το θεωρούν ως ταμπού ακόμη και στην σημερινή κοινωνία. Κατά την κυρία Αριστοτελία Πελώνη [10] το 98% των θυμάτων μέσα στην οικογένεια είναι γυναίκες ενώ μία στις πέντε γυναίκες στην Ευρώπη έχει κακοποιηθεί μία φορά από τον σύντροφο ή τον σύζυγο της.

Η «Παγκόσμια έκθεση ανάπτυξης» της Παγκόσμιας Τράπεζας αναφέρει ότι γυναίκες ηλικίας 15 έως 44 είναι πιο πιθανό να πεθάνουν από την άσκηση βίας μέσα στην οικογένεια παρά από τον καρκίνο του μαστού ή του τραχήλου. Επίσης στο Διεθνές Συνέδριο που έγινε στην Λισαβώνα τον Μάιο του 2000 παρατηρήθηκε ότι η χαμηλή μόρφωση και η φτώχια δεν αποτελούν δπαράγοντες που αυξάνουν την βία. Η ενδοοικογενειακή βία αυξάνεται βανάλογα με το εισόδημα και το μορφωτικό επίπεδο. Η βία είναι πέρα από κοινωνικό-οικονομικά μέτρα. Σημαντική είναι η εκστρατεία της Philip Morris [11] ενάντια στην ενδοοικογενειακή βία. Η Mayada Ani Logue [12], εκπρόσωπος της εταιρίας, ανέφερε ότι η Philip Morris προέβη σε αυτή την ενέργεια για κάποιους λόγους. Πρώτον, γιατί η βία μέσα στην οικογένεια προκαλεί περισσότερους τραυματισμούς από ότι τα αυτοκινητιστικά ατυχήματα και οι ληστείες. Δεύτερον, ο φόνος είναι η κύρια αιτία θανάτου των εργαζομένων γυναικών. Τρίτον, το 25% των εργασιακών προβλημάτων όπως η χαμηλή παραγωγικότητα, η υπερβολική χρήση ιατρικών παροχών οφείλεται στην ενδοοικογενειακή βία και τέταρτον η κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής υπολογίζει ότι η βία στοιχίζει στους εργοδότες πολλά δισεκατομμύρια τον χρόνο. Αυτή η εκστρατεία χωρίζεται σε πέντε μέρη. Αρχικά είναι τα προγράμματα εργαζομένων που αναφέρονται σε φυλλάδια που δίνονται στους εργαζομένους σχετικά με την ενδοοικογενειακή βία, πως μπορούν να βρουν την βοήθεια ειδικών και που να την βρουν. Έπειτα είναι ο εθελοντισμός των εργαζομένων της εταιρίας που βοήθησαν σε άσυλα κακοποιημένων γυναικών μοιράζοντας συσσίτια και προσφέροντας ρουχισμό και τρόφιμα. Ακολουθεί η εταιρική ενημέρωση όπου η Philip Morris έχει γίνει χορηγός σε 25 συνέδρια και ημερίδες στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής που αναφέρονται σε αυτό το θέμα και προσπαθούν να βρουν λύσεις [13]. Έπειτα προσφέρει χρήματα για να βοηθήσει τις οργανώσεις για την βία στην οικογένεια και στις 50 πολιτείες. Τέλος παρατηρήθηκε εθνική ευαισθητοποίηση μετά από τις έντυπες διαφημίσεις της εταιρίας σχετικά με την ενδοοικογενειακή βία σε μεγάλα περιοδικά των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής που περιλάμβαναν και τον αριθμό της Εθνικής Ανοιχτής Γραμμής Επικοινωνίας. Η κυρία Καίτη Κωσταβάρα [14] προτείνει κάποιες λύσεις για την αντιμετώπιση του φαινομένου της ενδοοικογενειακής βίας. Πρέπει, λοιπόν, να διαλύσουμε τις δομές της ανδρικής βίας και να πάψουμε να ανεχόμαστε τις βίαιες πράξεις κατά των γυναικών. Αυτό θα γίνει με την συνεισφορά του φεμινιστικού κινήματος. Να δημιουργηθούν στο εκπαιδευτικό σύστημα μηχανισμοί ευαισθητοποίησης όλου του κοινωνικού συνόλου και κυρίως των ανδρών για την καταπολέμηση της βίας εναντίον των γυναικών. Να επαναπροσδιοριστεί ο ανδρισμός καθώς φέρει από γενιά σε γενιά τον  χαρακτηρισμό του δυνατού και του κυρίαρχού και όχι του ευαίσθητου ανθρώπου. Επίσης, να αναπτυχθεί μέσα στο πλαίσιο των θεσμών και των αξιών που ανατρέφονται τα παιδιά μία συνεργασία μεταξύ άντρα και γυναίκας ώστε να πάψει να υπάρχει το πρότυπο του υπάρχοντος καταστρεπτικού ανδρικού προτύπου. Ακόμη ειδικοί επαγγελματίες να προσεγγίσουν τους δράστες της βίας και να προσπαθήσουμε να βρούμε μαζί τους από πού πηγάζει αυτή η συμπεριφορά και πως μπορεί να αλλάξει.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ

1.1 Η κακοποίηση στην ζωή της γυναίκας

Η βία των γυναικών στο σπίτι αποτελεί ένα παγκόσμιο φαινόμενο, σύμφωνα με στοιχεία της Διεθνούς Αμνηστίας, το οποίο σε πολλές χώρες έχει τεράστιες διαστάσεις και συνέπειες. Σύμφωνα με την ετήσια έρευνα του Ταμείου των Ηνωμένων Εθνών για τον Πληθυσμό (UNFPA), που μετέδωσε το BBC, μία στις τρεις γυναίκες σε όλο τον κόσμο ξυλοκοπείται, κακοποιείται με οποιοδήποτε τρόπο ή οδηγείται στην πορνεία από το οικογενειακό της περιβάλλον [15] (άρθρο, 20/09/00). Επίσης η έκθεση του Κέντρου Ερευνών Innocenti της UNICEF στην Φλωρεντία αναφέρει ότι το ποσοστό των γυναικών που έχουν πέσει θύμα κακοποίησης από το συγγενικό τους περιβάλλον κυμαίνεται από 25% έως 29% στις αναπτυγμένες χώρες όπως στην Μεγάλη Βρετανία και στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής ενώ κυμαίνεται από 35% έως 45% στις αναπτυσσόμενες χώρες της Ασίας και της Αφρικής [16] (άρθρο, 30/05/00). Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση της Ινδίας όπου το 45% των ανδρών παραδέχεται ότι κακοποιεί τις συζύγους τους. Στην Αίγυπτο το 35% των γυναικών κακοποιείται από το σύντροφο τους [17] (άρθρο, 08/03/01). Ακόμη στο Ιράκ, την Ιορδανία και το Πακιστάν αν μία γυναίκα αμαυρώσει την τιμή της οικογένειας της θα υποστεί ξυλοδαρμό ή ακόμη και θάνατο. Στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής μία γυναίκα ξυλοκοπείται κάθε 15 δευτερόλεπτα (4.000.000 γυναίκες ανά χρόνο) και 700.000 πέφτουν κάθε  χρόνο θύματα βιασμού ενώ στο 50% των γυναικών που πέφτουν θύμα δολοφονίας ο δράστης είναι ο σύζυγος ή ο σύντροφος [18] (άρθρο, 28/05/00). Επιπλέον η σεξουαλική κακοποίηση αποτελεί συχνό φαινόμενο και στις φυλακές των Ηνωμένων Πολιτειών [19] (άρθρο, 06/03/01). Συγκεκριμένα καταγράφηκαν πάνω από 1000 περιπτώσεις κακοποίησης σε 49 πολιτείες της χώρας από το 1998. Ο Ουίλιαμ Σουλτς, διευθυντικό στέλεχος της Διεθνούς Αμνηστίας στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, δήλωσε ότι πολλές από τις αναφορές των γυναικών κρατουμένων παραβλέπονται ως μεμονωμένες

περιπτώσεις.

Κατά την έρευνα της Λιάνας Σπυροπούλου, της Ντάνις Βέργου και της Βάσως Διονυσοπούλου [20] οι γυναίκες πέφτουν σίγουρα θύματα κακοποίησης μία ή περισσότερες φορές κατά την διάρκεια της ζωής τους. Ιδιαίτερα  στις χώρες της Ασίας, της Αφρικής και της Μέσης Ανατολής αυτός ο εξευτελισμός γίνεται καθημερινά [21] (άρθρο, 06/10/01). Σε ορισμένες από αυτές τις χώρες όπως στο Μάλι, την Νιγηρία, την Ουγκάντα, παρατηρείται το φαινόμενο του ακρωτηριασμού των γεννητικών οργάνων των κοριτσιών (κλειτοριδεκτομή). Στην Ινδία, το Πακιστάν και αλλού στην Νοτιοανατολική Ασία οι γυναίκες που είναι έγκυες και έχουν θηλυκά έμβρυα υποχρεώνονται να κάνουν έκτρωση ή αν γεννήσουν οι τοπικές αρχές συχνά σκοτώνουν τα νεογνά. Ειδικότερα η γέννηση με την επίβλεψη γιατρού αντιστοιχεί στο 15% στην Τσαντ, στο 8% στην Αιθιοπία, στο 24% στο Μάλι, στο 15% στην Νιγηρία, στο 38% στην Ουγκάντα, στο 14% στο Μπανγκλαντές και στο 16% στην Υεμένη. Τα κορίτσια με ηλικία 15-19 έχουν παντρευτεί ήδη με ποσοστό 49% στην Τσαντ, 49% στην Αιθιοπία, 50% στο Μάλι, 62% στην Νιγηρία, 50% στην Ουγκάντα, 50% στο Μπανγκλαντές, 44% στο Νεπάλ και 24% στην Υεμένη. Επίσης, το ποσοστό των γυναικών που είναι αναλφάβητες αγγίζει το 91% στο Μάλι, το 97% στην Νιγηρία, το 67% στην Ουγκάντα, το 89% στο Νεπάλ και το 92% στην Υεμένη. Συχνό είναι και το φαινόμενο της σωματεμπορίας και της πορνείας σε χώρες όπως στην Νιγηρία και το Μπαγκλαντές καθώς και το φαινόμενο του αποκλεισμού της γυναίκας από τους δημόσιους χώρους όπως νοσοκομεία, σχολεία, εστιατόρια στις χώρες του Σουδάν και του Αφγανιστάν. Τέλος στο Πακιστάν, την Ιορδανία, την Ινδία και την  Νότια Αφρική οι γυναίκες που κατηγορούνται για ανάρμοστη συμπεριφορά και απιστία ξυλοκοπούνται, βασανίζονται και σκοτώνονται από τους συζύγους τους με την έγκριση του κράτους. Ακόμη, κορίτσια μικρής ηλικίας κακοποιούνται και βιάζονται από δασκάλους και συμμαθητές μέσα στο ίδιο το σχολείο.

Η κακοποίηση δεν βρίσκει έδαφος μόνο στην υποανάπτυκτη Ανατολή αλλά και στις αναπτυσσόμενες χώρες της Ευρώπης. « Η συζυγική κακοποίηση συνιστά ένα έγκλημα που πρέπει να αντιμετωπιστεί και αποτελεί την μεγαλύτερη αιτία των εγκλημάτων στις γυναίκες » όπως λέει η κοινωνιολόγος Μαρία Πενταράκη [22].  Σύμφωνα με δημοσκόπηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής το 1999, η Ελλάδα είναι αρκετά πιο υψηλά (31%) από τον μέσο όρο των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (19,1%) στο θέμα της οικογενειακής βίας [23] (άρθρο, 28/05/00). Συγκεκριμένα στην Σουηδία μία γυναίκα πέφτει θύμα βίας μέχρι θανάτου από τον σύζυγο ή τον σύντροφο της κάθε δέκα μέρες και στην Μεγάλη Βρετανία πέφτει θύμα δολοφονίας μετά από κακοποίηση κάθε τρεις μέρες [24] (άρθρο, 03/03/02). Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας αναφέρει ότι το 20% των γυναικών στην Ελβετία έχει κακοποιηθεί σωματικά και το 38% στην Κορέα έχει κακοποιηθεί σωματικά μόνο το 1991. Επίσης, στην Αυστρία τα μισά διαζύγια είναι αποτέλεσμα της σωματικής κακοποίησης που δέχεται η γυναίκα ενώ στην Ελλάδα το 90%-95% των γυναικών στις φυλακές έχουν δολοφονήσει τον σύζυγο τους λόγω συνεχούς κακομεταχείρισης [25] (άρθρο, 12/06/00). Στην Φιλανδία το 22% των γυναικών κακοποιούνται σωματικά από τους συντρόφους τους ενώ στην Ιρλανδία οι δράστες στις περισσότερες από τις μισές δολοφονίες γυναικών το 1998 ήταν οι σύζυγοι ή οι σύντροφοι. Όλα αυτά τα ποσοστά αποδεικνύουν ότι η κακοποίηση είναι « προνόμιο » και της πολιτισμένης Ευρώπης εκτός από τις χώρες της Ανατολής.

Η βία είναι ένα πολύ συχνό φαινόμενο μέσα στο σπίτι και έχει ως δράστη τον άντρα και ως θύμα την γυναίκα. Σύμφωνα με την κυρία Αναστασία Ζήση [26] η κακοποίηση είναι ανεξάρτητη από την κοινωνικοπολιτική θέση, το πολιτισμικό πλαίσιο και το θρήσκευμα. Τα Ηνωμένα Έθνη [27] όρισαν ότι η βία κατά των γυναικών αποτελεί οποιαδήποτε ενέργεια που εμπλέκει διαφορές φύλου, δηλαδή κατευθύνεται από τον άντρα προς την γυναίκα και πιθανόν να οδηγήσει σε σωματική, ψυχολογική και σεξουαλική κακοποίηση. Η διακήρυξη των Ηνωμένων Εθνών του 1993 για την εξάλειψη της βίας κατά των γυναικών ανέφερε ότι η βία κατά των γυναικών περιλαμβάνει τρεις μορφές: την βία μέσα στην οικογένεια, μέσα στην ευρύτερη κοινωνία και αυτή που διαπράττεται ή παραβλέπεται από την κοινωνία [28] (άρθρο, 12/06/00). Αυτές οι μορφές καταπατούν την αξιοπρέπεια και την αξία της γυναίκας. Η πρώτη μορφή είναι η ψυχολογική βία όπου ο σύντροφος θέλει να ελέγχει την γυναίκα του και της στερεί την ελευθερία της απομονώνοντας την από τους φίλους της, κατακρίνει κάθε σχέση που έχει με άλλον άνθρωπο, την εξευτελίζει και την ταπεινώνει ακόμη και μπροστά σε κόσμο, την απειλεί ότι θα της πάρει τα παιδιά και τέλος την υποτιμά τόσο πολύ που νιώθει ότι δεν μπορεί να κάνει τίποτα μόνη της. Επίσης η ψυχολογική κακοποίηση περιλαμβάνει την λεκτική βία με διάφορες υβριστικές φράσεις που μειώνουν την γυναίκα, την κατασκοπία ώστε ο άντρας να γνωρίζει κάθε της κίνηση και την υπερβολική ζηλοτυπία.

Η δεύτερη μορφή είναι η οικονομική βία που εμφανίζεται όταν ο άντρας θέλει να ελέγχει ο ίδιος τα έξοδα και τα έσοδα του νοικοκυριού, να εγκρίνει τα έξοδα που γίνονται, να απαιτεί να μην δουλεύει η σύζυγος του ώστε να εξαρτάται οικονομικά από αυτόν και να μην παίρνει η ίδια πρωτοβουλίες για την κατανομή του οικογενειακού εισοδήματος. Οι παντρεμένες γυναίκες είναι πιο καταπιεσμένες από τις ελεύθερες καθώς αναγκάζονται να παραμείνουν σε ένα βίαιο γάμο για οικονομικούς λόγους. Ιδιαίτερα αν οι γυναίκες ασχολούνται αποκλειστικά με τα οικιακά και δεν έχουν δικά τους έσοδα εξαρτώνται από τον μισθό του συζύγου τους. Σε αυτή την περίπτωση ο άντρας κρατάει το μεγαλύτερο ποσό από τον μισθό του για τον ίδιο και δίνει το υπόλοιπο στην γυναίκα του για να καλύψει όλες τις ανάγκες του σπιτιού και της οικογένειας χωρίς να ενδιαφέρεται αν αρκούν. Αλλά ακόμη και αυτές που εργάζονται καταναλώνουν τα έσοδα τους για την οικογένεια και όχι για τους εαυτούς τους. Τα οικονομικά μέσα συμβάλουν με δύο τρόπους στην κακοποίηση της γυναίκας από τον άντρα. Ο πρώτος τρόπος είναι ο φόβος που προκαλεί στην γυναίκα ότι θα μείνει φτωχή αν χωρίσει εφόσον είναι εξαρτημένη από τον σύντροφο της. Ο δεύτερος είναι να λάβει το χρήμα τον ρόλο του καταναγκασμού προς την γυναίκα ώστε να παραμείνει μέσα στην σχέση και να μη νιώθει ικανή να εγκαταλείψει τον άντρα της και να σταθεί στα πόδια της.

Τέλος έχουμε την σωματική κακοποίηση που είναι η πιο φανερή και η πιο επικίνδυνη για την σωματική ακεραιότητα της γυναίκας. Πρόκειται για την άσκηση σωματικής βίας χωρίς την συναίνεση η οποία δεν διαθέτει την κατάλληλη μυϊκή δύναμη ώστε να αντισταθεί. Εκδηλώνεται με πράξεις μικρής κακοποίησης και μεγάλης κακοποίησης. Η πρώτη κατηγορία περιλαμβάνει ένα χαστούκι στο μάγουλο, μία ελαφριά γροθιά, τράβηγμα των μαλλιών. Αυτές οι ενέργειες όταν επαναλαμβάνονται συχνά μπορούν να θεωρηθούν πράξεις βίας καθώς παύουν να αποτελούν φυσιολογική συμπεριφορά. Η συνεχή άσκηση των μικρών κακοποιήσεων οδηγεί σε μεγαλύτερες όπως γροθιές στο κεφάλι, κλωτσιές σε όλο το σώμα., απόπειρα στραγγαλισμού, σπρώξιμο από τις σκάλες, κάψιμο από τσιγάρο ή σίδερο. Το αποτέλεσμα των βίαιων χτυπημάτων είναι σπασμένα κόκαλα συνήθως στα πλευρά, στα χέρια, στην σπονδυλική στήλη. Επίσης, προκαλούν πρησμένα μάτια και Μύτες, σπασμένα δόντια και διασείσεις. Η σωματική κακοποίηση μπορεί να φτάσει στην σεξουαλική κακοποίηση και τον βιασμό και σε ορισμένες περιπτώσεις την δολοφονία ή την αυτοκτονία. Εδώ περιλαμβάνεται η άσκηση βίας στα σεξουαλικά μέρη του σώματος, ο πρωκτικός ή σωματικός βιασμός καθώς και ο βιασμός μέσα στον γάμο. Ο τελευταίος αυξάνεται συνεχώς στην ζωή των παντρεμένων ζευγαριών και οφείλεται στην  διαταραγμένη συμπεριφορά του άντρα που συνεχώς χειροτερεύει και στην υπομονή της γυναίκας που ελπίζει ότι κάποτε όλα θα αλλάξουν. Ακόμη παρατηρείται η βίαιη εκμετάλλευση των γυναικών από τον σύντροφο ή τον σύζυγο, που τις βλέπουν ως κτήμα τους, με την μορφή του σωματεμπορίου ή της πορνείας.

Αυτά τα γεγονότα είναι καταλυτικά για την έλλειψη αξιοπρέπειας και αυτοεκτίμησης της γυναίκας.

1.2 Βιασμός

Ο βιασμός είναι μία από τις πιο σημαντικές μορφές κακοποίησης του άντρα προς την γυναίκα. Σύμφωνα με την κυρία Φωτεινή Τσαλίκογλου [29] ο βιασμός δεν αποτελεί μόνο ένα απλό έγκλημα «κατά της γενετήσιας ελευθερίας» αλλά προσβάλει όλη την δομή της ύπαρξης της. Στο παρελθόν όπου η γυναίκα ήταν ιδιοκτησία του πατέρα ή του συζύγου ο βιασμός θεωρείτο ως κλοπή σεξουαλικής ιδιοκτησίας. Ήταν κλοπή ξένης περιουσίας και για αυτό τον λόγο η ποινή ήταν ο λιθοβολισμός του δράστη από τον νόμιμο ιδιοκτήτη της γυναίκα. Επίσης, μία άλλη ποινή ήταν η αποζημίωση όχι του θύματος αλλά του ατόμου που κατείχε το θύμα δηλαδή του πατέρα ή του συζύγου. Στην σημερινή κοινωνία ο βιασμός μπορεί να οριστεί ως πρωκτική, κολπική ή λεκτική παρενόχληση χωρίς την συγκατάθεση του θύματος αλλά με την παρέμβαση της βίας, της απειλής για φυσική κακοποίηση ή της σιγουριάς ότι το θύμα δεν είναι ικανό να αντιδράσει [30] (Koss). Αυτή η παρενόχληση μπορεί να προκληθεί είτε από κάποιον άγνωστο σε ένα απομονωμένο δρόμο είτε από κάποιον γνωστό όπως τον σύζυγο του γυναίκας μέσα στο ίδιο το σπίτι της. Στην Αμερική βρέθηκε ότι περίπου το 14% και το 25% των γυναικών που είτε φοιτούσαν σε κολέγιο είτε όχι είχαν βιαστεί σε κάποια φάση της ζωής τους [31] (Calhoun & Atkeson, Kilpatrick et al., Michael et al., Muehlenhard & Linton). Από αυτούς αναφέρθηκε στην αστυνομία ένα ποσοστό περίπου από 10% έως 50% [32] (Gostin et al., Koss, Koss & Oros, Martin et al.). Σε μία έρευνα που διεξήχθη στον Καναδά βρέθηκε ότι 24% των γυναικών με ηλικία άνω των 18 ετών είχαν αναφέρει ότι δέχτηκαν ανεπιθύμητη σεξουαλική δραστηριότητα με την χρήση βίας. Επιπλέον, το 25% των φοιτητριών στο πανεπιστήμιο του Orantio δήλωσαν ότι είχαν δεχτεί σεξουαλική παρενόχληση τον προηγούμενό χρόνο [33] (DeKeseredy et al.).

Τα αίτια του βιασμού αναζητούνται άλλοτε σε ατομικούς παράγοντες από ψυχοπαθολογικές θεωρίες και άλλοτε σε κοινωνικούς παράγοντες από τις κοινωνιολογικές θεωρίες. Σύμφωνα με την πρώτη θεωρία ο δράστης είναι ένα ψυχικά διαταραγμένο άτομο και η συμπεριφορά του έχει συμπτώματα σχιζοφρένειας, νευρώσεων και ψυχώσεων [34] (Τσαλίκογλου). Ο Krafft-Ebing [34] που ασχολήθηκε με αυτή την διάσταση του βιασμού τον όρισε ως «λειτουργικό σύμπτωμα εκφυλισμού» θεωρώντας ότι είναι βαριά ψυχολογική διαστροφή ενστίκτων ενώ ο Taudieu [35] θεώρησε ότι είναι σύμπτωμα πνευματικής καθυστέρησης καθώς ο δράστης επιδιώκει να ικανοποιήσει βίαια την ερωτική επιθυμία με όποια γυναίκα συναντήσει. Κατά την Φωτεινή Τσαλίκογλου οι ψυχολογικές απόψεις υποστηρίζουν ότι ο άντρας που επιδίδεται σε αυτή την αισχρή πράξη πιθανόν να πάσχει από σύμπλεγμα σεξουαλικής ανεπάρκειας που αναγκάζεται να ικανοποιήσει με μία επιθετική σεξουαλική συμπεριφορά, πάσχει από συναισθηματική δυσαρμονία και κοινωνική απομόνωση, υπήρξε θύμα σεξουαλικής παρενόχλησης στην παιδική του ηλικία, δέχτηκε σκληρή και σεξουαλική συμπεριφορά από την μητέρα του και έχει ομοφυλοφιλικές τάσεις που προσπαθεί να καλύψει με βίαια ερωτικά επεισόδια. Από την άλλη μεριά βρίσκονται οι κοινωνιολογικές απόψεις που ενοχοποιούν τις κοινωνικές συνθήκες που περιβάλλουν τον δράστη. Ο Amir [36] που μελέτησε το θέμα του βιασμού από αυτή την διάσταση βρήκε ότι είναι χαρακτηριστικό των πιο χαμηλών κοινωνικό-οικονομικών τάξεων. Οι στερήσεις που έχουν κοινωνικές ομάδες, όπως είναι οι Μαύροι της Αμερικής, τους οδηγούν σε σεξουαλικές επιθέσεις για να αυξήσουν το κοινωνικό γόητρο και την δύναμη που έχει εκμηδενιστεί με την εξαθλίωση που περνάνε. Οι κοινωνικές τάξεις με στοιχειώδη μόρφωση, χαμηλή επαγγελματική καριέρα και μικρό οικογενειακό εισόδημα είναι πιο πιθανό να διαπράξουν ένα τέτοιο έγκλημα για να νιώσουν ότι έχουν κάποια κυριαρχία. Επίσης, σύμφωνα με την έρευνα του Robert Levine [37] που μελέτησε τους σεξουαλικούς κανόνες συμπεριφοράς της φυλής Gusii στην Κένυα υποστήριξε ότι τα αίτια που οδηγούν στον βιασμό είναι ο αυστηρότερος έλεγχος στις γυναίκες από ότι στους άντρες στο θέμα των εξωσυζυγικών σχέσεων, οι μεγαλύτερες σεξουαλικές αναστολές στην γυναίκα από ότι στον άντρα, η απουσία σωματικού διαχωρισμού ανάμεσα στα δύο φύλα και η χρονική παράταση του γάμου και ειδικότερα της σεξουαλικής δραστηριότητας λόγω οικονομικών προβλημάτων του άντρα.

Στην Ελλάδα γίνονται περίπου 5000 βιασμοί τον χρόνο σύμφωνα με την αναφορά της κυρίας Μαίρης Πίνη [38] (άρθρο, 12/11/01). Από την έρευνα που πραγματοποίησε ο δικηγόρος και ιατρός της εγκληματολογίας Άγγελος Τσιγκρής [39] βρέθηκε ότι το 1997 καταγράφηκαν 4.500 βιασμοί από τους οποίους μόνο οι 270 καταγγέλθηκαν. Επίσης, έγιναν μόνο 183 συλλήψεις υπόπτων και 47 εκδικάστηκαν για περαιτέρω ποινική δίωξη. Από αυτούς τους βιασμούς φάνηκε ότι το 53,4 % των δραστών είναι νεαρής ηλικίας ενώ το 32,8% είναι μέσης ηλικίας, το 50,9% προέρχονται από την μεσαία κοινωνικό-οικονομική τάξη και το 31% είναι αρκετά μορφωμένοι. Ακόμη έγινε γνωστό ότι το 95,8% των βιαστών δρουν σε δημόσιους χώρους χωρίς συνεργό ενώ το 46,5% δρουν στην επαρχία. Οι βιασμοί σημειώνονται συνήθως από τις απογευματινές ώρες μέχρι τα ξημερώματα. Αυτό που συμβαίνει βέβαια στην Ελλάδα είναι ότι ενώ όλα τα κακουργήματα διώκονται αυτεπάγγελτα ο βιασμός μέχρι το 1983 ήταν το μόνο κακούργημα που δεν συνέβαινε κάτι τέτοιο [40] (Φωτεινή Τσαλίκογλου). Με την νομοθετική ρύθμιση του 1983 καθιερώθηκε η αυτεπάγγελτη δίωξη του βιασμού. Ωστόσο η ελληνική νομοθεσία δεν φαίνεται πρόθυμη να σταθεί στο πλευρό των θυμάτων και να κατανοήσει τις ανάγκες τους. Δεν διαθέτει τα απαραίτητα μέσα ώστε σταθεί δίπλα στην γυναίκα και να την βοηθήσει να το ξεπεράσει. Οι συνέπειες του βιασμού είναι δραματικές για μία γυναίκα. Ένα τέτοιο γεγονός μπορεί να τις προκαλέσει τόσο σωματικές βλάβες με την χρήση βίας όσο και ψυχολογικές διαταραχές που μπορούν να οδηγήσουν στην τρέλα αλλά και στην αυτοκτονία. Όλες οι γυναίκες που βιάζονται περνούν από ένα αρχικό σοκ κατά την διάρκεια του οποίου νιώθουν τρομαγμένες, αναστατωμένες, συντετριμμένες και ανήσυχες [41] (Kilpatrick et al., Worell & Remer). Μετά από αυτό το γεγονός οι γυναίκες αισθάνονται συναισθήματα όπως φόβο, ανησυχία, θυμό τα οποία εκφράζουν είτε με κλάματα είτε με εκδίκηση προς τους υπόλοιπους άντρες [42] (Burgess & Holmstrom, Calhoun & Atkeson, Gordon & Riger). Πολλές μάλιστα απομονώνονται τις πρώτες μέρες στην οικία τους και δεν θέλουν να συναντήσουν κανένα άτομο από το κοινωνικό περιβάλλον γιατί νιώθουν ντροπή για ότι τους συνέβη και γιατί φοβούνται μη τους ξανασυμβεί.

Επίσης, τα θύματα αισθάνονται υποτίμηση και ανικανότητα γιατί δεν μπόρεσαν να αποτρέψουν τον βιασμό και τώρα υποφέρουν. Με αυτό τον τρόπο ρίχνουν την ευθύνη πάνω τους ενώ στην πραγματικότητα δεν έφταιξαν σε τίποτα [43] (Alison & Wrightsman). Ακόμη η γυναίκα που βιάζεται νιώθει ανυπεράσπιστη μετά τον βιασμό. Πιστεύει ότι είναι ευάλωτη μέσα σε ένα κόσμο στον οποίο μπορεί να της συμβεί κάτι τραγικό από την μία στιγμή στην άλλη [44] (Allison & Wrightsman).

Οι επιπτώσεις στον ψυχισμό του θύματος δεν είναι μόνο άμεσες αλλά συνεχίζουν για πολύ καιρό να το βασανίζουν. Είναι γνωστό το μετατραυματικό άγχος που δεν αφήνει την γυναίκα να ξεχάσει τον βιασμό της γιατί τις έρχονται συνεχώς στο μυαλό οι τρομαχτικές στιγμές του βίαιου επεισοδίου [45] (Hanson, Martin  et al.). Πολλές, λοιπόν, από αυτές αναγκάζονται να επισκέπτονται για πολύ καιρό κάποιο ψυχολόγο και να ακολουθούν μία δεδομένη ιατρική θεραπεία ώστε να επέλθει ψυχική ευεξία. Πέρα, όμως, από τις ψυχολογικές συνέπειες μπορεί να υπάρξουν και σωματικά συμπτώματα όπως μώλωπες, γυναικολογικές δυσλειτουργίες και πόνος σε όλο το κορμί από τα χτυπήματα του δράστη. Μαζί με αυτά τα συμπτώματα υπάρχει ο κίνδυνος προσβολής από τον υιό του AIDS καθώς και η πιθανότητα εγκυμοσύνης. Για αυτό τον λόγο είναι απαραίτητες οι συχνές ιατρικές εξετάσεις του θύματος που του θυμίζουν όσα πέρασε [46] (Gostin et al., Murphy). Είναι το μόνο έγκλημα που το θύμα είναι πιο στιγματισμένο από τον θύτη και αυτός είναι ένας λόγος που σπάνια μία γυναίκα καταγγέλλει το γεγονός [47] (Τσαλίκογλου). Μετά από την αναφορά όλος ο κοινωνικός περίγυρος θα γνωρίζει τι της συνέβη και θα την αντιμετωπίζει διαφορετικά. Άλλοι θα την περιφρονούν γιατί θα θεωρούν ότι αυτή τον προκάλεσε και άλλοι θα την λυπούνται επαναφέροντας συνεχώς στην μνήμη της το βίαιο επεισόδιο. Ακόμη και στο δικαστήριο αναγκάζεται να περάσει ένα δεύτερο βιασμό καθώς οι δικαστές και οι δικηγόροι την πιέζουν να μιλήσει για αυτό.

Υπάρχουν κάποια βήματα τα οποία θα πρέπει να ακολουθήσει τόσο το άτομο όσο και η κοινωνία ώστε να υπάρχει πρόληψη του βιασμού. Αρχικά οι γυναίκες δεν θα πρέπει να προχωράνε μόνες τις βραδινές ώρες σε δρόμους όπου δεν υπάρχει επαρκής φωτισμός γιατί υπάρχει ο κίνδυνος επίθεσης από κάποιο άγνωστο, δεν θα πρέπει να κάνουνε οτοστόπ σε οποιοδήποτε αμάξι περνάει και όταν βλέπουν ένα αμάξι να τις ακολουθούν να πηγαίνουνε προς την αντίθετη κατεύθυνση [48] (Hull et al., Katz & Mazur, Kelly, McCombie, Thompson, Ullman & Knight). Επίσης θα ήταν καλό η γυναίκα να έχει παρακολουθήσει μαθήματα αυτοάμυνας, να μην έχει πάρει ουσίες όπως ναρκωτικά γιατί θα χάσει την αίσθηση του ελέγχου και δεν θα μπορέσει να αντιδράσει και να μην φοβηθεί να φωνάξει όταν της επιτεθεί κάποιος γιατί πιθανόν να την ακούσει και να την βοηθήσει ένας περαστικός ή ένας γείτονας. Ακόμη αν μία γυναίκα βρίσκεται στην οικία της θα πρέπει να κλειδώνει καλά τις πόρτες, να μην αφήνει ανοιχτές τις κουρτίνες ώστε να  την παρακολουθεί ο δράστης, να ρωτάει ποιος είναι όταν χτυπάει το κουδούνι και αν μένει σε πολυκατοικία να μην μπαίνει στο ασανσέρ με αγνώστους. Τέλος αν μία γυναίκα έχει αυτοκίνητο να ελέγχει το κάθισμα πριν μπει μέσα, αν χρειαστεί τεχνική βοήθεια να πάει στο πλησιέστερο αστυνομικό τμήμα και αν βρίσκεται στο λεωφορείο και δεχτεί παρενόχληση να το αναφέρει στον οδηγό. O βιασμός, όμως, μπορεί να συμβεί και από άτομο του οικογενειακού ή του κοινωνικού περιβάλλοντος της γυναίκας όπως τον σύντροφο. Για αυτό τον λόγο η γυναίκα θα πρέπει να προσέχει ώστε να μην κάνει σχέση με άτομα που την μειώνουν συναισθηματικά ή αγνοούν αυτά που λέει για να κάνουν το δικό τους [49] (Warshaw). Αυτός είναι ο τύπος του άντρα που μπορεί να επιτεθεί σεξουαλικά στην σύντροφο του αγνοώντας τις αρνήσεις της [50] (Muehlenhard et al.).

Έπειτα η κοινωνία με την σειρά της θα πρέπει να λάβει κάποια μέτρα ώστε να προλαμβάνεται ένας βιασμός που θα στοιχίσει σωματικά και ψυχολογικά στην γυναίκα. Υπάρχουν θέματα που πρέπει να καλυφθούν με τους νόμους [51] (Allison & Wrightsman, Bart & O”Brien, Katz & Mazur, Linz te al., Muehlenhard et al). Είναι απαραίτητο να αναθεωρηθούν οι νόμοι ώστε να είναι πιο υποστηρικτικοί προς τα θύματα, οι νοσοκομειακές και οι ιατρικές παροχές να καλύπτουν τις φυσικές και συναισθηματικές ανάγκες του θύματος και να δημιουργηθούν τηλεφωνικές γραμμές όλο το εικοσιτετράωρο όπου μία γυναίκα θα μπορεί να καταγγείλει τον βιασμό της. Ακόμη πρέπει να παραδίδονται στο σχολείο μαθήματα σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης ώστε τα αγόρια να γνωρίζουν πώς να συμπεριφερθούν σεξουαλικά όταν ενηλικιωθούν και να μην καταπατούν την ψυχική και σωματική ηρεμία της γυναίκας και τα κορίτσια να μάθουν το σώμα τους και πώς να το προφυλάσσουν από διάφορους κινδύνους. Ουσιαστικά η κοινωνία πρέπει να κοιτάξει τις ανάγκες της γυναίκας ώστε να νιώθει ασφαλής στο τόπο που ζει. Να μπορεί να έχει ελευθερία κινήσεων χωρίς να φοβάται ότι κάποιος θα την περιμένει στην γωνία του δρόμου ή έξω από το σπίτι της για να της κάνει κακό.

1.3 Στάδια κύκλου βίας

Η σωματική βία μπορεί να ξεκινήσει από ένα απλό χαστούκι και σταδιακά να κλιμακωθεί σε ένα συνεχές  βασανιστήριο. Σύμφωνα με τον Walker [52] ο κύκλος της κακοποίησης έχει τρία στάδια τα οποία διαφέρουν σε χρόνο και σε ένταση ακόμη και μέσα στο ίδιο το ζευγάρι. Το πρώτο είναι το στάδιο δημιουργίας της έντασης. Σε αυτή την φάση δημιουργούνται κάποια επεισόδια μικρής έντασης που η γυναίκα προσπαθεί με διάφορες τεχνικές, όπως η υπομονετική στάση, να τα ελέγξει. Αν δεν καταφέρει να σταματήσει το γεγονός νιώθει ότι αυτή προκάλεσε την βίαιη συμπεριφορά του συζύγου της ο οποίος την υποβιβάζει με υβριστικές φράσεις. Η γυναίκα δεν εκφράζει τον θυμό της γιατί αποδέχεται όλη την ευθύνη για το ξέσπασμα του άντρα της. Πιστεύει ότι έκανε λανθασμένες κινήσεις, όπως ότι δεν μαγείρεψε καλά το φαγητό, οι οποίες είχαν αυτό το αποτέλεσμα . Επίσης, η γυναίκα ξεγελάει τον εαυτό της, ελπίζοντας ότι ο άντρας της θα αλλάξει συμπεριφορά απέναντι της, με την δικαιολογία ότι κάποιος άλλος τον εκνεύρισε και ξέσπασε πάνω της οπότε δεν θα ξανασυμβεί. Έτσι ο σύζυγος βλέποντας την παθητική στάση της γυναίκας του συνεχίζει να ασκεί βία πάνω της και προσπαθεί να την κρατήσει προκαλώντας της φόβο. Σιγά σιγά η κακοποιημένη γυναίκα χάνει την εκτίμηση στις δυνάμεις της, νιώθει ότι δεν μπορεί να αντιμετωπίσει οποιαδήποτε βίαιη συμπεριφορά και γίνεται έρμαιο στα χέρια του συντρόφου της. Αυτή η πρώτη φάση μπορεί να κρατήσει πολλά χρόνια και σε αυτό συμβάλλει η προσπάθεια της γυναίκας να παραμένει ήρεμος ο σύζυγος της και να μην τον εκνευρίζουν τρίτα πρόσωπα όπως οι συγγενείς του ή οι συνεργάτες του. Με τον καιρό, όμως, τα επεισόδια μικρής έντασης κλιμακώνονται σε πιο βίαια γεγονότα..Ο έλεγχος αρχίζει να χάνεται και εμφανίζονται πολλαπλές εκρήξεις ψυχολογικής και κυρίως σωματικής βίας.

Μετά την δημιουργία της έντασης έρχεται η δεύτερη φάση της έκρηξης βίας. Σε αυτό το στάδιο παρατηρείται έλλειψη ισορροπίας μεταξύ του ζευγαριού και περισσότερες εντάσεις που έχουν ως αποτέλεσμα την σοβαρή κακοποίηση της γυναίκας. Οφείλεται κυρίως σε κάποιον εξωτερικό παράγοντα, όπως οι δυσκολίες στον εργασιακό τομέα , ή στην άσχημη ψυχολογική κατάσταση του άντρα και τον οδηγούν να χάσει τον έλεγχο και να χτυπήσει την σύζυγο του προκαλώντας της σοβαρά τραύματα. Η γυναίκα από την μεριά της δεν έχει