Συναντιώμαστε πάλι, έκτακτα, για την Ένωση Δικαστών και Εισαγγελέων (ΕΝΔΕ) και τις παρεμβάσεις της στο θέμα της αναμόρφωσης του Οικογενειακού Δικαίου, της πρώην συνεπιμέλειας.
———————————
Α) Η ΕΝΔΕ υπέβαλε στις 5 Απριλίου προτάσεις προς το Υπουργείο Δικαιοσύνης.
Αυτές τις προτάσεις της ΕΝΔΕ θα σχολιάσουμε σήμερα.
Σύμφωνα με το Σύνταγμα της Ελλάδας, τη νομοθετική πρωτοβουλία την έχει η Κυβέρνηση και τη νομοθετική εξουσία την ασκεί η Βουλή με τη συμπραξη του Προ΄έδρου της Δημοκρατίας.
Τα δικαστήρια εφαρμόζουν τους νόμους και ελέγχουν μόνο τη συνταγματικότητά τους καθώς και τη συμμόρφωσή τους με το διεθνές και ενωσιακό δίκαιο.
Η νομολογία ερμηνεύει μεν το δίκαιο αλλά δεν αποτελεί πηγή δικαίου.
Η νομολογία δεν νομοθετεί. Δεν είμαστε αγγλοσαξονική χώρα.
Με τις παρατηρήσεις της η ΕΝΔΕ αναλύει ότι οραματίζεται τη σύσταση δημόσιων υπηρεσιών για να νομοθετούν.
Και διαμαρτύρεται για την απόρριψη του σχεδίου νόμου που εκπόνησε η νομοπαρασκευαστική επιτροπή.
Όλοι ξέρουμε ότι οι δικηγόροι είναι του ιδιωτικού τομέα και οι δικαστές του δημόσιου τομέα. Ποιόν εννοούν λοιπόν;
Τι λέτε; Να μπορούν οι ίδιοι οι δικαστές να κάνουν νόμους;
Ο υπάρχων νόμος του 1983 δεν υποχρεώνει τον δικαστή ν’ αποφασίζει ότι το παιδί θα μεγαλώνει με τον ένα γονέα καταργώντας με την απόφασή ουσιαστικά τον άλλο.
Αυτό το κάνει η νομολογία .
Η επί 37 χρόνια νομολογία είναι δημιούργημα των μελών της ΕΝΔΕ.
Το ίδιο το δικαστικό σύστημα, στο οποίο περιλαμβάνεται το δικαστικό σώμα, όπως ανέφερε ο κ. Υπουργός Δικαιοσύνης από το βήμα της Βουλής, αποτελεί μέρος του προβλήματος.
Τώρα η ΕΝΔΕ επιδιώκει να συμμετάσχει στην επίλυση του προβλήματος.
Όπως πιο κάτω θα σας αναπτύξω, τα μέλη της ΕΝΔΕ, από τη θέση που βρίσκονται, μπορούν άμεσα, σε εφαρμογή του υπάρχοντος νόμου, να εφαρμόσουν όλα όσα η ένωση τους προτείνει.
Δεν ακούσαμε κάποια αναφορά στην ανακοίνωση της ΕΝΔΕ για το πώς φτάσαμε ως εδώ ούτε για το αν η ΕΝΔΕ υπερασπίζεται τη νομολογία που όλοι γνωρίζουμε.
Δεν έχει υπάρξει άλλωστε κάποια κίνηση από την ΕΝΔΕ στο παρελθόν που να αναγνωρίζει έστω το μέρος του προβλήματος που πηγάζει από τη πλευρά των μελών της, πόσο μάλλον κάποια πρόταση λύσης.
Μου είναι αδιάφορο αν αυτό συμβαίνει γιατί θέλει η ΕΝΔΕ να διατηρήσει τη νομολογία, για να αισθάνονται ασφαλείς και χωρίς ευθύνη τα μέλη της ή για κάποιο άλλο λόγο.
Αυτό που με ενδιαφέρει είναι ότι από το βήμα της Βουλής ο Υπουργός δεσμεύτηκε για το ότι θέλει να μεταβάλει τη νομοθεσία.
Προς στιγμή φάνηκε ότι ήθελε ο νομοθέτης να επιβληθεί στο δικαστικό σύστημα.
Προκειμένου να εφαρμοστούν οι διεθνείς συνθήκες, να εκπληρωθούν οι υποχρεώσεις της χώρας και να εφαρμοστούν πολιτικές προστασίας του ανθρώπου και του παιδιού.
Η Δημοκρατία δηλαδή λειτούργησε.
Ή τουλάχιστον έτσι φάνηκε.
Ευελπιστώ ότι μετά την ανακοίνωση της ΕΝΔΕ θα δούμε μια μεταστροφή της νομολογίας.
Το σχέδιο νόμου γράφει ότι το συμφέρον του παιδιού είναι πρωτίστως να το ανατρέφουν και οι δύο γονείς.
Πιο πολύ απ’ όλα με ανησύχησα όταν η ΕΝΔΕ ζήτησε ν’ αντικατασταθεί η λέξη πρωτίστως με τη λέξη ιδίως.
Ανησύχησα γιατί μπορεί έτσι οδηγηθούμε στο μέλλον στο να λέει άλλα η νομολογία απ’ όσα λέει ο νόμος;
Δεν καταλογίζω δόλο, απλά αναφέρω ότι δεν έχει γίνει κατανοητό από την ΕΝΔΕ το πρόβλημα και είναι ορατός ο κίνδυνος να διατηρηθεί η νομολογία.
Ας προχωρήσουμε λίγο πιο κάτω στις προτάσεις της ΕΝΔΕ.
Θέτει τους αναγκαίους γι’ αυτή όρους νομοθέτησης και ζητά:
— Μόνιμη υπηρεσία παιδοψυχολόγων. Μόνο που η ειδικότητα αυτή δεν υπάρχει στην Ελλάδα. Γιατί όχι παιδίατροι, ψυχίατροι, νευρολόγοι, κοινωνιολόγοι ή άλλες ειδικότητες;
Ναι, χρειάζεται ένα ανεξάρτητο σώμα δικαστικών ψυχοκοινωνικών υπηρεσιών, από δημόσιους λειτουργούς, που θα αμείβονται ακριβώς όπως άλλα ανεξάρτητα σώματα, όπως π.χ. οι συμβολαιογράφοι, με αντίστοιχα επαγγελματικά δικαιώματα, που θα αυτοδιοικείται επιστημονικά και νομικά και θα αυτοελέγχεται.
Ένα σώμα ανεξάρτητο από το Δικαστικό, στο οποίο θα προσφεύγει ο κάθε γονιός και οι εκθέσεις του θα είναι προς χρήση των γονιών και του δικαστή, απόρρητες, αλλά όχι μυστικές.
— Η υποχρεωτική συμβουλευτική όπως και η υποχρεωτική θεραπεία είναι αντίφαση των όρων. Και η υποχρεωτική παροχή τέτοιων υπηρεσιών μόνο από το δημόσιο τομέα είναι παράνομη από το δίκαιο της δημόσιας υγείας.
— Σεμινάρια και μάλιστα μόνιμα. Οι δικαστές να μη ξεχνάμε, το πτυχίο τους, δεν το πήραν με σεμινάρια. Θέλει διάβασμα. Πολύ διάβασμα για να γίνει κάποιος δικαστής.
Πως θα αποκτήσουμε οικογενειακούς δικαστές με λίγες βδομάδες διακοπές, με συγχωρείτε, σεμινάρια στη σχολή δικαστών στη Θεσσαλονίκη.
Χρειάζεται εκπαίδευση και όχι επιμόρφωση.
Με τους όρους που θέτει η ΕΝΔΕ πως να μην αναρωτηθεί ακόμα και ο πιο καλοπροαίρετος:
Είναι οι Δικαστές τόσο αποσυνδεδεμένοι από τη κοινωνική πραγματικότητα που δε γνωρίζουν πως λειτουργεί το σύστημά μας;
Ή μήπως επιδιώκουν σε δεύτερο χρόνο, αφότου δυναμιτίστηκε όπως εγώ αντιλαμβάνομαι η μεταρρύθμιση, να μην επιτραπεί στο μέλλον κάποια άλλη προσπάθεια μεταβολής;
Ειλικρινά δε ξέρω τι από τα δύο θα ήταν καλύτερο να συμβαίνει.
—————————————————-
Πιο πριν ανέφερα ότι τα μέλη της ΕΝΔΕ μπορούν σήμερα να εφαρμόσουν όλα όσα γράφει η ένωση σαν προτάσεις.
Ας τα δούμε ένα- ένα.
— Το άρθρο 56 ΑΚ για τη κατοικία του τέκνου.
Είχε αυτό θεσπιστεί για να γνωρίζει κάθε αντίδικος που θα γίνονται οι επιδόσεις δικογράφων προς το τέκνο. Γι’ αυτό είναι στο κεφάλαιο των γενικών αρχών και όχι στο κεφάλαιο του οικογενειακού.
Όμως αυτό το άρθρο χρησιμοποιήθηκε από τη νομολογία για να καθορίζει τη κατοικία του παιδιού ο γονέας με τον οποίο διαμένει, δηλαδή ο γονέας με αποκλειστική επιμέλεια.
Στο οικείο κεφάλαιο του οικογενειακού δικαίου ο γονέας με επιμέλεια καθορίζει το τόπο όπου το τέκνο διαμένει όχι το τόπο όπου κατοικεί.
Διεθνείς συμβάσεις σχετικές με την απαγωγή παιδιών, όλες νεότερες από τον ΑΚ, οι οποίες προβλέπουν ότι κατοικία του παιδιού είναι και πρέπει να είναι η τελευταία κοινή κατοικία των γονέων.
Σήμερα λοιπόν ας αλλάξουν τα μέλη της ΕΝΔΕ τη νομολογία τους. Μόλις τους δώσαμε τον τρόπο. Αν θέλουν κανείς δε μπορεί να τους εμποδίσει.
— Το άρθρο, το 1441 ΑΚ για το συναινετικό διαζύγιο.
Επιστρέφει η ΕΝΔΕ στη «κατανομή» της γονικής μέριμνας.
Με το νέο νόμο η γονική μέριμνα επιμέλεια και φροντίδα παραμένει κοινή και συνασκείται δεν κατανέμεται.
Προσπαθεί η κοινωνία ν’ αλλάξει παράδειγμα, να εφαρμόσει κάτι άλλο, και αυτοί που θα εφαρμόσουν το νέο παράδειγμα μιλάνε με όρους του χθες.
Και ας αφήσουμε τη λογική της παράτασης των επαγγελματικών μισθώσεων.
Οι γονείς χρειάζεται να επικαιροποιούν τις συμφωνίες όταν χρειαστεί.
Και οι συμφωνίες αφορούν την ανατροφή του παιδιού, όχι η χρονική διάρκεια ενός συμφωνητικού.
Ας ξεφύγουμε επιτέλους από τη λογική τύπου επιμέλειας που θέλει να λέει η έδρα «πάρε την επιμέλεια και μη ξαναρθείς μπροστά μου».
Σήμερα λοιπόν ας αλλάξουν τα μέλη της ΕΝΔΕ τη νομολογία.
— Για το άρθρο 1511, το συμφέρον του παιδιού.
Θα έπρεπε κανονικά να ξεκινήσω από αυτό το άρθρο γιατί είναι το καθοριστικό του πνεύματος όλου του εγγράφου.
Προτίμησα όμως να εξετάσουμε τα άρθρα ένα – ένα με τη σειρά.
Λέει λοιπόν η ΕΝΔΕ ότι το συμφέρον του παιδιού κρίνεται κατά περίπτωση. Ναι έτσι είναι.
Ξεκινάμε από το κανόνα το παιδί το ανατρέφουν οι δύο γονείς του.
Κατ’ εξαίρεση, κατά περίπτωση για κάθε ένα παιδί ξεχωριστά, να εκδιωχθεί αν πρέπει ένας γονέας λόγω κακής άσκησης της γονικής.
Η ΕΝΔΕ όπως και η νομολογία αρνείται το κανόνα.
Κάνει την εξαίρεση κανόνα και θέλει την απόλυτη ελευθερία των μελών της στο ν’ αναθέτουν αυτοί την ανατροφή του παιδιού μόνο αν αυτά θέλουν και στους δύο γονείς.
Αρνείται την ιεράρχηση των δικαιωμάτων, αρνείται την κατάλυση της νομολογίας.
Αφού λοιπόν πιστεύει η ΕΝΔΕ ότι το συμφέρον του παιδιού είναι ΙΔΙΩΣ και όχι ΠΡΩΤΙΣΤΩΣ να το ανατρέφουν οι δύο γονείς, γιατί δεν έβγαλε έστω και μία απόφαση κοινής ανατροφής όλα αυτά τα χρόνια;
Δεν υπήρχε έστω και μία περίπτωση όπου ΙΔΙΩΣ θα συνέφερε το παιδί να το μεγαλώνουν και οι δύο γονείς;
Αν ήθελε να εφαρμόσει έστω το ΙΔΙΩΣ δεν είχε παρά να εφαρμόσει τους κυρωτικούς νόμους διεθνών συμβάσεων που προβλέπουν την το δικαίωμα του παιδιού σε ανατροφή και από τους δύο γονείς.
Ας δούμε και τη γνώμη του παιδιού. Λέει ο ΟΗΕ ότι πρέπει να λαμβάνεται υπόψη από παιδί που έχει την ικανότητα διάκρισης και ότι πρέπει η γνώμη να ληφθεί κατάλληλα.
Δηλαδή με κρίσεις που πρέπει να εκφέρει κάποιος που έχει αντίστοιχα επαγγελματικά δικαιώματα.
Γιατί δε διατάσσεται πραγματογνωμοσύνη για να ληφθεί η γνώμη του παιδιού παρά κακοποιούνται παιδιά στα γραφειάκια των δικαστών;
Τα μέλη της ΕΝΔΕ μπορούν να μεταβάλουν τη νομολογία τους άμεσα.
— Για το άρθρο 1512 ορθά για την επίλυση των διαφορών.
Σωστά αναφέρει η ΕΝΔΕ ότι η υποχρεωτική διαμεσολάβηση είναι ατελέσφορη.
Συνεχίζει όμως παραθέτοντας αντίληψή της για το πως θα λειτουργήσει μια δικαστική κοινωνική υπηρεσία. Μιλήσαμε γι’ αυτό πιο πριν.
Αυτό που χρειάζεται δεν είναι θεραπεία και συμβουλευτική, χρειάζεται κοινωνικός μηχανισμός προστασίας. Που θα οδηγεί τους γονείς στη συνεργασία και όχι στην αντιδικία. Που θα επιτρέπει παιδί, γονείς, δικηγόρους και δικαστές να σταθούν μπροστά στο νόμο δίπλα δίπλα και όχι απέναντι και που η λύση που θα δοθεί θα είναι συμφωνημένη και για τις δικές τους ανάγκες.
Γι’ αυτό θα μιλήσουμε αναλυτικά σε άλλο βίντεο.
Εν συντομία όμως,
Αν η ΕΝΔΕ θέλει επαγγελματίες της οικογένειας, γιατί τα μέλη της δεν διατάσσουν πραγματογνωμοσύνη; Χωρίς δεύτερη σκέψη τη διατάσσουν για τα οικόπεδα, γιατί τη στερούν από τα παιδιά;
Και αν χρειάζεται διαμεσολάβηση, γιατί δεν παραπέμπουν στη δικαστική μεσολάβηση, αυτή που από χρόνια προβλέπεται από τον ειδικό μεσολαβητή δικαστή;
Έχουν τα απαραίτητα εργαλεία, σήμερα λοιπόν. Ας αλλάξουν τα μέλη της ΕΝΔΕ τη νομολογία τους. Γιατί δε το κάνουν;
— Για το άρθρο 1513 για το τη περίπτωση διαζυγίου, μία μόνο παρατήρηση ταιριάζει : Καμία διάθεση αλλαγής.
Δεν πρέπει να υπάρχουν πράξεις που θα ασκούνται από τον ένα γονέα. Όλες αυτές θα είναι κοινές, συμφωνημένες προκαταβολικά και αποτυπωμένες εγγράφως.
Τελικά θέλει η ΕΝΔΕ την οποιαδήποτε αλλαγή;
Κάθε άλλο σχόλιο για τις πράξεις «του γονέα με τον οποίο συνήθως διαμένει το τέκνο» είναι περιττό.
— Για το άρθρο 1515, τα παιδιά εκτός γάμου. Είναι ορθή η επισήμανση της ΕΝΔΕ ότι οι εξετάσεις DNA δεν είναι αντιδικία.
Όμως γιατί δεν το πάει η ΕΝΔΕ μέχρι τέλους;
Να καταργηθεί κάθε εξαίρεση. Ν’ ασκούν και οι δύο γονείς κάθε παιδιού που αναγνωρίζεται με οποιοδήποτε τρόπο τη γονική μέριμνα.
Μπορούν τα μέλη της ΕΝΔΕ να βασιστούν στην κυρωμένη από το 1987 ευρωπαϊκή σύμβαση άσκησης δικαιωμάτων τέκνων που προβλέπει ότι μετά την αναγνώριση κανένας γονιός δεν θα έχει περισσότερα γονικά δικαιώματα και υποχρεώσεις από τον άλλο. Και ότι πουθενά δε προβλέπεται εξαίρεση στο δίκαιο δικαιωμάτων του ανθρώπου με κριτήριο τη δικονομική στάση των γονέων.
Σήμερα λοιπόν ας αλλάξουν και εδώ τη νομολογία τους τα μέλη της ΕΝΔΕ. Νόμοι υπάρχουν, αρκεί να εφαρμόζονται.
— Για το άρθρο 1520 για την επικοινωνία
Και αυτό το σημείο των παρατηρήσεων της ΕΝΔΕ προέρχεται από τη νομολογία των μελών της.
Πρόσφατη νομολογία επέτρεπε την απομάκρυνση του γονέα με επιμέλεια μαζί με το παιδί σε άλλη πόλη και σαν τρόπο επικοινωνίας διέτασσε την επαφή μέσω skype.
Σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, η επαφή γονέα και τέκνου γίνεται με τη φυσική παρουσία χωρίς να περιορίζεται τον υπόλοιπο χρόνο η χρήση τηλεπικοινωνιακών μέσων.
Λοιπόν έχουμε δύο πράγματα. Επικοινωνία με φυσική παρουσία και επαφή με χρήση τηλεπικοινωνιακών μέσων.
Μέχρι σήμερα δεν υπήρχε διάταξη νόμου που να λέει πόσο χρόνο πρέπει να περνά το παιδί με κάποιο γονέα. Ούτε το πώς θα γίνεται η επικοινωνία. Το έκανε αυτό η νομολογία. Αυτή που σήμερα ελεύθερα μπορούν ν’ αλλάξουν τα μέλη της ΕΝΔΕ.
Το ίδιο και για την εφαρμογή του άρθρου 1532 για τις περιπτώσεις κακής άσκησης της γονικής μέριμνας που η νομολογία δεν το εφαρμόζει.
Τα μέλη της ΕΝΔΕ έχουν τα μέσα να το εφαρμόσουν. Έχουν πραγματογνώμονες στη διάθεσή τους. Ας εφαρμόσουν τον υφιστάμενο νόμο.
Άλλωστε, ο δημόσιος τομέας που ζητά η ΕΝΔΕ είναι τα ίδια τα μέλη της. Αυτά και μόνο έχουν την ευθύνη προστασίας του γονέα και του τέκνου και πριν και κατά και μετά μια δίκη.
Δεν θα αποδράσουν από τις ευθύνες τους φορτώνοντάς τες δε μια δημόσια υπηρεσία που θα συσταθεί.
Άλλωστε, την απόφαση δεν την υπογράφει το δικαστήριο αλλά ο δικαστής του Μονομελούς Πρωτοδικείου και του Μονομελούς Εφετείου.
Αυτός έχει την ευθύνη της απόφασης δεν θα τη μεταθέσει σε κάποιο κοινωνικό λειτουργό.
Έχει όνομα και υπογραφή η απόφαση. Δεν είναι απρόσωπη.
Τις αποφάσεις που δημοσιεύονται στο όνομα τους Ελληνικού Λαού τις σεβόμαστε όλοι. Και πειθόμεθα σε αυτές.
Τους δικαστές του σεβόμαστε αν ασκούν με σύνεση το λειτούργημά τους.
Μετά τις παρατηρήσεις της ΕΝΔΕ περιμένουμε τα μέλη της ν’ αλλάξουν τη νομολογία.
Αν δεν το κάνουν από σήμερα, οι παρατηρήσεις τους για μεταρρύθμιση του οικογενειακού θα είναι παρατηρήσεις για τη μη μεταρρύθμιση.
Β) Διαμαρτυρήθηκε ακόμα η ΕΝΔΕ με τις από 30 και 31 Μαρτίου επιστολές προς το Υπουργείο Δικαιοσύνης επειδή δεν καλείται να συμμετάσχει σε νομοπαρασκευαστικές επιτροπές.
Ακούσαμε τον Υπουργό Δικαιοσύνης ενώπιον της Εθνικής Αντιπροσωπείας να επιδιώκει να μεταβάλει τη νομολογία.
Και αυτό που πέτυχε μέχρι τώρα είναι να κάνει πρόταση νόμου τη νομολογία.
Και απ’ όλες τις χώρες, να πάρει μια διάταξη του γερμανικού Αστικού Κώδικα, που σύντομα θα καταργηθεί, και να τη μεταφέρει στον Ελληνικό ΑΚ.
Ζητάει η ΕΝΔΕ με τις επιστολές της σεβασμό προς το δικαστικό σώμα.
Το σεβασμό που ζητά πρέπει να τον κερδίσει.
Σήμερα κατάφερε η νομολογία να στρέψει άνδρες εναντίον γυναικών, πολίτες εναντίον πολιτών, πολιτικούς εναντίον πολιτικών.
Τη λύση τη κρατάει η ΕΝΔΕ και τα μέλη της στα χέρια τους.
Στην Ιταλία χρειάστηκαν δικαστές να διεξάγουν την επιχείρηση καθαρά χέρια,
Στη Ρουμανία χρειάστηκε το ίδιο το δικαστικό σώμα ν’ απομακρύνει με πειθαρχικές διαδικασίες σχεδόν τους μισούς δικαστές όταν εισήχθη η συνεπιμέλεια.
Αφού ενδιαφέρθηκε η ευρωπαϊκή ένωση δικαστών να κάνει υποδείξεις, γιατί δε ερωτάται για τον τρόπο ανατροφής τέκνων σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες, ακόμα και τις πρώην ανατολικές;
Στην Ελλάδα χρειάζεται μια ΕΝΔΕ προστάτης του ανήλικου παιδιού και του καλού γονέα.
